پژوهشگر محسن داداش پور باکر

🇮🇷#پژوهش_ادملاوند edmolavand@

🔷فعل های زبان تبری ،تبرستانی ( بر اساس گویش منطقه هزارجریب یا تبرستانِ مازندران ) (قسمت بیست و هشتم)

🔶تن بَنشِنه بُوردن = نمی شود به او یا به آن نزدیک شد (از قبل با طبیعت و ذات و خصلت کسی یا چیزی آگاه هست می داند درخواست یا تقاضایی کند جواب منفی یا نه می باشد )، (خیلی قیمتش بالاست نمی شود نزدیک فروشنده رفت و راجع به قیمتش پرسید ! )( آدم حسود و بخیل و شروریه ! نمی شود به او نزدیک شد از او درخواست کمک کرد ) (کوره تُ دِنه بَنشِنه تَن بُردِن )(روبار اُ زیاده ، تن بَنشِنه بُوردِن ) (حراجی اَندِه گِرُون گونه تَن بَنشِنه بُردِن)

🔶گِردِن دِنگُوئِن = دختری را به اجبار برخلاف میلِ پسر ، به ازدواجش در آوردن یا به زور قالب کردن ، کاری و مسئولیتی را برخلاف میل و توانِ کسی روی دوشش قرار دادن ، آویزان کردن طلا و جواهرات به گردن ، نسبت دادن ِ خطا و اشتباهی به انسان بی تقصیر.
(ذُوَیده یا عُذرا ، خاشِ گِردِنی و خِفتی ره خاشِ گِردِن دِنگو )(اِتّا چِشمِک بَزِنِ مِه ریکا باعث بَویئِه ، خاشِ کیجا ره مِه ریکا گِردِن دینگِنی !)( چینی دوری ره مِه وَچه بِشکِنی ویئِه ، ولی مِن گِردِن هایتِمه بَیتِنه ) (حسابی بِخاردِنه و بُوردِنه ، سِفره جمع هِکاردِن و جاجیگا بَشستِن مِه گِردِن دَکِته)

🔶دَزه هِکاردِن =جا کردِن چیزی یا باری به زور و با فشار داخل ظرفی یا کیسه ای که زیاد گنجایش ندارد ، پُر و لبریز کردن ، فشرده کردن . فشرده جای دادن ( کیسه یا خِلال کم داشتِمه، مجبور بَویمه گوسفِن می و پَمبه یا پنبه ره خِلال دِله دَزه هِکانِم)( مَگه چن تا اِشکِم دارمه که اَندِه پِلا ره دوری ِ دِله دَزُویی یا دَزه هِکاردی )(گوسفِن همه بِزانه چَفت دِله دَزه هستِنه جا دَنیئِه هِنیشِن : تمام گوسفندان بره به دنیا آوردند بصورت فشرده و جُفت کنار هم هستند جا نیست بنشینند)( مَردِم عاروسی دِله دَزه وینه بینه: جمعیت خیلی زیاد و فشرده بود )(حبیب دایی !دیگه جفت چرخ دِله جا دَنیئِه دَزه بَویئِه :داخل مینی بوس جا برای نشستن نیست مسافران فشرده و جُفت هم هستند)

🔶سَرکِردی بَروتِن (او)،بَخریئِن = خرید و فروش و معامله به صورت کلی و یکجا براساس قیمت توافقی بدون پایبندی به قوانین تجارت رسمی یا بدون وزن کردن ، (عامیانه: فله ای). ( اَمسال،بار یا آغوز یا اُنشو ره سَرکِردی بَروتِمه : امسال محصولات میوه باغ یعنی گردو و نارنگی را یکجا و با قیمت توافقی و فله ای فروختم یعنی وزن نکرد، نشمارید چند تا جا یا چند کیلو می شود ،از قبل براساس قیمت توافقی فروخت ،ممکنه برای فروشنده مقرون به صرفه نبوده باشد)

🔶بِصدا بِصدا یا بِستا بِستا یا بِس بِستا بَمُوئِن = بی صدا و خیلی آرام و یواشکی و بدون هیچ سر و صدایی آمدن و وارد شدن (رِوا بِس بِستا بَمُوئه مِه اِتّا کِرک ره بَوِرده : روباه یواشکی و آرام و بی صدا آمد یک عدد از مرغ را دزدید برد )

🔶کِره، کِره کَفِئنه ، کِره دَکِئته ، کِره دَکِئتِن = ، گِریبان ( گلو، حلق و حنجره، خِفت )، به گردن افتادن ، اهل درگیری و دعوا و جنجال، فرد ناسازگار که هر لحظه آماده یِ درگیری می باشد ، درگیری و جنجال و آشوب به پا کردن

🔶اَخیر ، اَخیر هِکاردِن = کَج ، کج کردن . گِس ره اَخیر هِکاردِن = گردن را کج کردن به نشانه یِ التماس و جلب ِ دلسوزی و کمک از کسی

🔶دَوِتی دَعوِتی داشتِن = مهمانی تدارک دیدن، مراسم داشتن، دعوتی داشتن ، افرادی را برای پذیرایی به منزل خویش دعوت کردن

🔶کَلِک‌بازی هِکاردِن= حقّه بازی کردن ، نیرنگ و فریبکاری کردن ، گول زدن

🔶دَر هِکاردِن = از مکانی و جایی و منزلی بیرون انداختن، از شغلی اخراج کردن ،
خارج کردن گاز معده و عاروق(گَلی غُراب) توسط نوزادی که تازه شیر خورده. ‌

🔶دَر بَوِردِن = فهمیدن مطلبی ، پی بردن ، دزدیدن شی و چیزی (وِنِه دستخط ره بَتُومّه دَر بَوِرِم )

🔶چَم نَویئِن ، مِه ره بیکاری چَم نیئِه = عادت نداشتن ، به بیکار نشستن عادت ندارم

🔶چَم چَم پِه هِکاردِن = دنبال راهکاری و نقشه ای آمیخته با فریب و نیرنگ بودن، اجرای برنامه و نقشه برای انجام کاری به نفع خویش.‌(چِه وِسِّه سَرساب نَوینی ؟ عاروسِک بَمُو چَم چَم‌پِه هِکارده دِتا چینکا چیندِکا ره بَوِرده )(این ریکا اِنه اینجه سرساب بویین چَم‌ چَم پِه کانده باز اِتّا پَرکاله اِچی ره بَرنه )

🔶چَم‌ره داشتِن =قِلق را داشتن ، با شیوه یِ انجام کار و نحوه برخورد با کسی آشنا و بلد بودن ، از خصلت و ویژگی و طبیعت و نوع رفتار کسی یا نحوه برخورد با کسی از قبل آگاه بودن. (وِنِه چَم‌ره داری هیچ وَخت تِه ره همجِوابی نَکانّه).

✍استاد ابوالفضل وکیلی

─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
💥#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand ﷽
#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─