پژوهش اِدمُلّاوَند:
✍نظر استاد درویش در خصوص واژه ی #قزقانچای
👇👇
#قزقانچای
📝نظر دکتر درویشی:
👇
آقای داداش پور باکر سلام
داستان قزقانچای حل شد برای شما ؟؟؟
این واژه ترکی هست ولی ربطی به نام طایفه قبیله نداره .
چای در ترکی به معنای رود و قزقن قزقان صفت رود ؛ رودخانه مثل کلمه دلیچای دلیچایی که در نواحی اطراف فیروزکوه هست .
به معنای رود سرکش رود دیوانه ؛ رودی که بسترش را می‌تراشد.
اگر افرادی در آمل و ... خودشان را طایفه قزقانچایی می‌گویند این داستان به خاستگاه جغرافیایی اجداد شان در منطقه قزقانچای برمی‌گردد مثل بسیاری از طایفه ها که نام شان ساخته شده از جغرافیایی قدیم سکونت اجدادشان است .
👇
🍃شاید صد در صد ترک نژاد نباشند .
کار میدانی نیاز هست باید در منطقه قزقانچای رفت تاریخ مردم و خاندان ها و طوایف را بررسی کرد.
👇
اگر این واژه به مانند واژگانی همچون اصانلو؛ افشار ؛ قاجار ؛ بیات ؛ قراگوزلو و ... می‌بود که از قدیم در تواریخ چندین قرن از اساس و بنیان اسم قبیله و طایفه بوده اند میشد حکم صادر نمود که ترک تبار هستند .
👇
ولیکن واژگان ترکی همانند قزقانچای دلیچای و ... که معنایش به طبیعت برمی گردد و نه مجموعه های انسانی
حتی اگر برگرفته از زبان ترکی باشد نمی‌توان صد درصد حکم صادر کرد که مردم ساکن در آن منطقه یک قوم طایفه یا ایل ترک نژاد هستند به اتکای آنکه نام منطقه قزقانچای یک واژه ترکی می باشد.
✍ادامه 👇👇
جناب استاد داداش پور باکر سلام
🔎فکر نکنم خود واژه قزقانچای اصلا در مورد قبیله یا طایفه باشد .
📎چای به ترکی به معنای رود است در همان مناطق رودخانه مشهوری داریم به نام دَلیچای / دَلیچایی که معنایش رودی که بستر خود را می‌تراشد/ رودخانه دیوانه معنا میدهد.
📎 قزقان چای را هم باید به همین منوال دانست مربوط به سرچشمه های رود است قزقن در ترکی گرما معنا میدهد.
📎واژه ترکی هست و اصولا ممکن به نام قوم و قبیله و طایفه مربوط نباشد به احتمال زیاد در سلسله های قدیم سلاطین ترک تبار باید رفت و در منابع تاریخی آنها نگاه کرد که شاید فقط آثار نامیده شدن یک ناحیه یا منطقه یا سرچشمه های یک یا چند رودخانه باشد که حکومت ترک زبان وقت آن را نامگذاری نموده با زبان رایج آن عصر که ترکی بوده است نه الزاما نام یک قبیله یا طایفه قیزقین / قزقن / قزقان به معنای جوشان ؛ جوشنده ؛ چیزی که می‌جوشد/ گرم و گداخته
دوستان ترک به بنده گفتند که مجازا از بطن معنای جوشنده و گداخته می‌توان به معنی چیزی که می‌جوشد جوش و خروش دارد مانند گدازه یا چیز گداخته شده که گرمای شدید باعث گداخته شدن و جوشش و خروش پیدا کردن آهن جامد میشود و حرکت و روان شدن همراه با پَرِش و پرتاب و جوش خوردن مثلا (( آب وقتی جوش می‌آید آب به شدت گرم و جوش خورده به اصطلاح قُل قُل می‌خورد ناگهان آب با جوش و خروش می‌جهد و مانند گدازه آتشفشان پرتاب میشود آبی که فوق العاده جوش بخورد هم در حالت جوش و خروش و جهش و پرتاب شدن قسمت های به اصطلاح قُل قُل خورده به فضای اطراف می‌باشیم پس قزقانچای در واقع همان منطقه و سرچشمه ی رود پُر خشم و خروش و طغیانگر و جهنده و پر جوشش معنا میدهد مانند مواد گداخته شده که مانند مایع آتشین پر از خروش و خشم
مانند گدازه های گرم آتشفشانی به هوا پرتاب شده با جهش و خروش و طغیان به جلو روان می‌شوند مانند آب رود پس در حقیقت قزقانچای منطقه اش نامگذاری به زبان ترکی است سرچشمه رود یا رودهای پر خروش و پرتلاطم و جهنده همانند موادی که گداخته شده و از شدت گرما مواد جوش و گرم مایع شده آن مانند گدازه آتشفشان به اطراف جهیده و پرتاب میشود و با طغیان و خشم به سمت دره و سرازیری روان میشود یا مستقیم به جلو حرکت می‌کند امیدوارم توانسته باشم این واژه ترکی را درست معنای فارسی نموده باشم . بنظرم ربطی به نام طایفه ندارد و همانند رود دلیچایی / دلیچای فیروزکوه که آنهم در همان مناطق واقع است.
ریشه واژه ترکی است و احتمالا نامگذاری اشخاص یا افراد والی یا حاکم یا خان منطقه که در زمان یک حکومت ترک زبان همانند آق قویونلو ها / تیموری ها / صفویه و ... حکومت های ترک در آن نواحی حاکم و مالک و والی بوده و او به ترکی این منطقه و سرچشمه رود را بخاطر جوش و خروش و طغیان بیش از حد اینجور نامگذاری نموده یا خود حکومت ترک تبار توسط ایادی درباری مورخ / جغرافیا دان یا ... به زبان رسمی مروج آن عصر که ترکی بوده اینطور نامگذاری کرده باشند بنظرم باید به تاریخ محلی قدیم منطقه قزقانچای رجوع نمود حتی ممکن است طوایف ترک تباری همانند اسانلو های خوار و گرمسار که ییلاقات شان از زمان بسیار قدیم آن مناطق بوده به زبان ترکی آن نواحی را نامگذاری کرده باشند . یا مانند قلعه ایلال در اوریم سوادکوه که بعد ها قلعه گردن نامیده شده سلاطین و والیان ترک و مغول نژاد حاکم بر ایران از زمان ایلخانان الی آق قویونلو ها و صفوی ها یا غیره ... این نام ها را در عصر و زمان غلبه سلاطین ترک زبان و ترک تبار در ایران به این نواحی خاص داده باشند به درصد بالا اطمینان دارم قزقانچای مرکب از دو واژه ترکی قیزقین / قزقن / قزقان چای که کلمه اول حتما یک صفت است و کلمه دوم کلمه دوم چای به فارسی به معنای رود / رودخانه است پس در کل یعنی رودی که دارای صفت قزقان / قزقن / قزقون میباشد که به احتمال قوی با توجه به معنای اصلی کلمه قزقن قزقان که جوشنده و گداخته معنا میدهد مجازا در اتصال به واژه چای به معنی رود بنظرم در کُل به معنای رودی که همانند اجسام گداخته شده و گدازنده و جوشان به حالت مایع تبدیل شده که از شدت گرما بحالت جوش و خروش و طغیان و قل قل یا قُرُم قرُم می‌نماید . صفت این رود یا رودخانه (( چای ترکی )) این منطقه نیز حالت مایع گدازه و گداخته با سرعت روان بحالت جوش و خروش و طغیان را تداعی می‌کند رودخانه پر طغیان و پر جوش و پرتلاطم و خروش بمانند صفت مایع گداخته یا گدازه مانند والله اعلم
ولیکن نظر من این است که قزقانچای واژه ترکی است برای نامیدن رود رودخانه یا مجموع سرچشمه رودهای کوچکی که از آنجا سرچشمه گرفته به هم با جوش و خروش متصل می‌شوند. همانند برف جامدی که بر اثر گرمای بهار تابستانی به شدت آب شده کلمه قزقان هم صفت خاصی است برای کلمه دوم چای که رود معنا میدهد
رودِ قزقان رودی که صفت به زبان ترکی قزقان دارد حالا قزقان قزقن را باید با توجه به معنای مجاز و استعاره با توجه به شرایط جغرافیایی منطقه و حالت سرچشمه رود و چگونگی روان شدن و حرکت اش معنا نمود احتمالا همان رود یا رودهای پر جوش و خروش تلاطم را معنای آن تداعی می‌کند رودی که آب آن همانند مایع گداخته یا گدازه با شدت و فشار و جهش و طغیان رو به جلو با سرعت در حال روان شدن میباشد بنظرم اصلا نام قوم و طایفه نباشد و در حقیقت به زبان ترکی صفتی است که در وقت قدرت سلسله های پادشاهی ترک زبان
و ترک تبار توسط ایادی این سلسله ها یا نامگذاری توسط خود پادشاه ترک تبار وقتی که مثلا بعنوان گردش ییلاقی در آن ناحیه اطراق داشته و نام نهاده است یا نامگذاری توسط سرداران اربابان خوانین ترک تباری که در زمان حکومت های ترک تبار آن مناطق را در حیطه حکومت خود داشتند خلاصه جناب داداش پور عزیز فکر نکنم مربوط به اسم قبیله طایفه باشد انسان باید حواسش جمع باشد نه ؟؟؟ به نامگذاری های اطراف هم توجه کند مانند کلمه (( دلیچای / دلیچایی که ساختار آن درست مانند ساختار واژه قزقانچای میباشد و این کلمات اصولا ساخت و شکل و شمایل نام قوم قبیله ترک را ندارند هر چند واژه ترکی می باشد.....
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
#پژوهش_تبارشناسی_اِدمُلّاوَند
@edmolavand ﷽
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
#آوات_قلم
http://mohsendadashpour2021.blogfa.com
#بازخوانی_خوانش_اَسناد
#قوم_شناسی_ایل_شناسی
#تبارشناسی_تیره_شناسی
#طایفه_شناسی_نسب_شناسی
#خاندان_شناسی
#قومنگاری_آنتروپولوژی_انسان_شناسی
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
تنظیمات
بپرس پیشنهاد کاربران ابتدای صفحه
قزم چاه
محسن داداش پور باکر
١٥:٤٠ - ١٤٠٢/٠٢/٢٥
طایفه قزقانچای
این واژه در میان مردم مازندران عمدتا ( ( قزم چاه ) ) تلفظ میشود.
✍ تلفظ واژه:
قزم چای، قزان چاه، قزانچای، قزقان، قزقام، قزغام، قزنون، قزان و قزقونچای
✍ روستا قزان چاه یا دهستان قزان چای در شهر ارجمند فیروزکوه واقع شده است که در گذشته متعلق به لاریجان آمل بوده است.
✍در گذشته، در مناطق مختلف مازندران گویشهای خاصی وجود داشته که مورد استفاده مردم منطقه بوده است؛ گویش طبری ، گویش سِلیری ( سیلگری ) ، گویش زَرگری و . . . ازبیشترین گویشهای مرسوم بوده است. یکی از دغدغه ها و نگرانی های ما همیشه این است که در لا به لای گذر زمان فرهنگها و زبانهای مادریمان تحریف و یا گم نشود و باید برای حفظ و حراست از فرهنگ بومی و زبانهای مادری و محلی مان تلاش کنیم .
✍سِلیری یکی از گویش هایی است که در فیروزکوه و در منطقه ( ( قزقانچای ) ) که به زبان عامیانه قزنچای نیز تلفظ می شود وجود داشته، محلی های ساکن روستای ( ( قزقانچای ) ) به لحاظی هم طایفه و یا از یک تیره و تبار هستند و این گویش با در آمیخته شدن زبانهای قومسی ( افتری، سرخه ای و لاسگردی ) و طبری ( محلی مازندرانی ) به وجود آمده و امروزه جز چند واژه مصطلح که بعضی از افراد مسن و یا میانسال به ضرورت چند کلمه در میان سخنانشان تکلم می کنند، اثر زیادی از آن باقی نمانده� است.
✍دکتر منوچهر ستوده ( ایرانشناس، جفرافیادان و پژوهشگر ایرانی ) در جلد دهم کتاب فرهنگ ایران شناسی به بررسی این زبان پرداخته است.
اندک لغات جمع آوری شده توسط دکتر ستوده که در کتاب فرهنگ ایران زمین جلد دهم آمده است به شرح زیر می باشد ؛
( ( گفته شده که یکی از دلایل به وجود آمدن گویش سِلیری، یکی بودن شغل افراد این منطقه[قزقانچاه] بوده� و در این فرضیه بیان شده که ممکن است میان شغل و زبان مردم این منطقه رابطه ایی وجود داشته باشد .
✍ در بیش از ۲۸ آبادی از بلوک های قزقونچای، مزه رود و فیروزکوه واقع در استان مازندران به لوتر سلیری سخن گفته می شود و مردها بیشتر از زنها و بچه ها به این لوتر مسلط هستند.
✍در گذشته بیشتر مردم ( ( قزقانچای ) ) مسگر ( سفیدگر ) و یا دوره گرد بودند و به دلیل شرایط سخت هوایی در فصل زمستان که سبب کمبود شغل یا حتی نبود آن می شد، بیشتر اهالی دو به دو به سفرهای داخل یاخارج از استان برای مدت سه، چهار وحتی شش ماهه می رفتند و برای صحبت های خصوصی از این گویش در سفر استفاده می کردند از آثار باقی مانده این گویش و این شغل می شه به بازار مسگرها در گیلان و خاندان های قشقایی و سالاری [از طایفه ی قزانچای] روستای کرکنار و گروه سقایی قزانچاهی مقیم سفیدتور بندپی غربی بابل اشاره کرد، هم چنین یکی بودن شغل نیز قالبا" سبب نزدیکی افراد به هم می شده و این دلیل خوبی برای گسترش این گویش در بین افراد منطقه می شد .
✍در این بین روایتی غیر مستند از کاربرد این گویش در مواقع حساس و مقتضی وجود دارد و آن اینکه می گویند؛ یکی از اهالی همین منطقه قزقانچای که در زمان جنگ در اسارت نیروهای عراقی به سر می برد از این گویش ( سِلیری ) برای شرح حال خویش در نامه نگاری به خانواده اش استفاده نمود .
از آنجایی که در بحث نظامی گری و به ویژه زمان جنگ حفظ اطلاعات بسیار مهم می باشد، مسئولین عراقی از خواندن این نامه معذور بودند به دلیل آنکه به گویش های محلی مسلّط نبودند . بخشی از نامه به این شرح است:
( اَمار کوتار اوزار نَکِننه اَمار هَسرا هَسه )
یعنی : به ما نان نمی دهند و ما گرسنه هستیم .
کوتار ، بارین : نان��� اوزار : وجود داشتن ( درست کردن ) ��هَسرا : گرسنه
فعل های و ضمایر به کار رفته نیز به زبان طبری ( محلی مازندرانی ) می باشد.
📚 منبع: کتاب ادملاوند و شجره نامه اشاداد محسن داداش پور باکر
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
#پژوهش_تبارشناسی_ادملاوند
@edmolavand ﷽
📡✦ ࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
📡کاربران پژوهش ادملاوند:
دکتر واعظی آملی:
سلام برادر باکر عزیز
چند پرسش
۱. با توجه به مطالعات عمیق حضرتعالی ، منطقه کردرود کجاست؟
۲ . چنانکه از منطقه قزقانچای سند در اختیار دارید می سود تصویری از آن برای بنده ارسال نمایید؟
با تشکر فراوان
تشکر
ولی با توجه به سندی که حضرتعالی قرایت کردید و سندی را از زمان سلطان سلیمان صفوی حفظ نموده اید این نام مربوط به شاهان قاجار نباشد بلکه به زمانی دورتر بر می گردد
شاید زمان حکومت غازان خان بر دزهای فیروزکوه و این منطقه چون چراگاه احشام غازان خان بوده است به غازان چای شهرت یافته است لذا به نظر می رسد واژه ترکی باشد
استاد بزرگوار
سندی را قبلا قرایت نمودید امکان دارد تصویری از آن بفرستید
به جناب درویشی بفرمایید احتمال اینکه اصل لغت غازان چای باشد وجود دارد؟
آیا لغت مغولی می باشد؟
قزقان چای بیش از هفت روستا را شامل می شود و زبان سلیری منتصب به آن در حوزه وسیع تری قرار دارد ولی متاسفانه تاریخ مکتوبی از منطقه وجود ندارد و بیشتر با حدس و گمانها همراه است
ان شاالله با کمک شما بتوانیم به تاریخ موثقی دست پیدا کنیم
📻پژوهش ادملاوند:
Mohsen Baker:
✍️سلام مهربان. ارادت.
بزودی پاسخ خواهم داد.
لطفا شکیبا باشید.
سلام. منتظر پاسخ ما بمانید.
سپاس از همراهی شما
ارادت دارم جناب دکتر
سلام.
پژوهش ادامه دارد....
در خصوص تبار شما تا کنون نسبت به ۱۶ سندی که مجموعه ی پژوهشی ادملاوند ارائه شد. فقط خوانش صورت گرفت اما مالکین اجازه ی رونوشت و نمایه برداری را صادر نکرده است.
با اینکه بیش از ۱۲ تن از اساتید و پژوهشگران و محققین سابق خدمت وی رسیدند اما هرگز به آنان اجازه ی رویت حتی اسناد را نداد، لکن توفیق الهی نصیب حقیر شد و برای ایشان خوانش نمودم ولی اسناد اصیل و جذاب قوم شما نزد ایشان است.
قصد داریم به نحو شایسته رضایت ایشان را دریافت نمایم.
در برخی از نکات موافق با نظر جناب درویشی نیستم.
لکن گفتگو خواهم نمود.
ن و القلم و ما یسطرون
توکل بر الله تعالی
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
#پژوهش_تبارشناسی_اِدمُلّاوَند
@edmolavand ﷽
📎#کانال_تخصصی_در_ایتا
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
📝ادامه پژوهش در خصوص تبار قزقانچای
📌پرسش جناب دکتر واعطی آملی:
قزقان چای بیش از هفت روستا را شامل می شود و زبان سلیری منتصب به آن در حوزه وسیع تری قرار دارد ولی متاسفانه تاریخ مکتوبی از منطقه وجود ندارد و بیشتر با حدس و گمانها همراه است. ان شاالله با کمک شما بتوانیم به تاریخ موثقی دست پیدا کنیم.
.... بفرمایید [که آیا] احتمال اینکه اصل لغت غازان چای باشد وجود دارد؟
آیا لغت مغولی می باشد؟
📌پاسخ پژوهش ادملاوند:
✍اول آنکه قزقان چای است .
خود واژه قزقان یک کلمه ی ترکی و صفت است به معنای گداخته گدازنده پر جوش و خروش.
👇
دوم آنکه کلمه ی چای در ترکی به معنای رود است یا رودخانه که در لهجه ترکستان شرقی و آلتایی (( شای )) گفته میشود.
👇
چای در اقوام غربی ترک و شای در ترک های شرقی و مرز چین و آلتایی به معنای رودخانه رود است.
✍ما باید بگردیم اصل نسخ خطی و منابع قدیم نوشتاری تاریخی در آن منطقه و محدوده را پیدا کنیم که واژه در اصل چه بوده ؟، قزقان یا غازان؟؟؟
👇👇
[در خصوص تبار شما تا کنون نسبت به ۱۶ سندی که مجموعه ی پژوهشی ادملاوند ارائه شد. فقط خوانش صورت گرفت اما مالکین اجازه ی رونوشت و نمایه برداری را صادر نکرده است.
با اینکه بیش از ۱۲ تن از اساتید و پژوهشگران و محققین سابق خدمت وی رسیدند اما هرگز به آنان اجازه ی رویت حتی اسناد را نداد، لکن توفیق الهی نصیب حقیر شد و برای ایشان خوانش نمودم ولی اسناد اصیل و جذاب قوم شما نزد ایشان است.
قصد داریم به نحو شایسته رضایت ایشان را دریافت نمایم.]
📎حتی اگر غازان باشد واژه دوم به آن نمی‌خورد یعنی واژه چای که به فارسی رودخانه معنی میدهد!!
چطور معنا کنیم ؟؟؟
غازان چای ؟؟؟
رودخانه غازان خان مغول ؟؟؟
باید توجه کنیم که در نزدیکی های همین منطقه در فیروزکوه واژه دلیچای / دلیچایی را داریم که مشهور است به معنای رودخانه دیوانه رودی که بسترش را می خراشد.
✍همینطور نمی‌شود با شباهت کلمه قزقان به غازان خان مغول حکم صادر کرد که چون آنجا مراتع مربوط به غازان خان مغول بوده این نام را گرفته است .
✍شاید قزقان که خودش کلمه کامل ترکی است به معنای گدازنده چیزی که بمانند گدازه حاصل از گرمای شدید حالت جوش و خروش شدید دارد.
✍چای یا شای واژه دوم صددرصد به معنای رود است .
این نوع واژه ها برگرفته از طبیعت هستند مانند رودخانه جنگل کوهستان و صفاتی که انسان به زبان خودش به آنها داده و نه نام قبیله یا طایفه یا ایل ترک و مغول تبار .
📎چون کلمه دلیچای را هم داریم در اطراف این منطقه قزقانچای= قزقن یا قزقان + چای دلیچای = دَلی + چای ساخت هر دو واژه ترکی ولیکن صفت برای طبیعت است.
در اینجا صفت برای رودخانه دلیچای = رود دیوانه قزقانچای = رودی که آب آن مانند گدازه؛ جوش و خروش شدید دارد.
📎صد در صد واژه ها ترکی هست ولی بنظرم هیچ ربطی به اسم قبیله یا طایفه ترک مغول تبار ندارد.
والله اعلم !!!؟؟؟؟
📎 ....توجه بفرمایید که واژه دوم است که کار را خراب می‌کند یعنی واژه (( چای )) که ترکی هست ولیکن به فارسی به معنای رودخانه میباشد.
📎بخش دوم این واژگان یعنی (( چای )) در واژگان قزقانچای و دلیچای است که هر ترک زبان بخواند متوجه میشود که درست است که اساس کلمات مربوط به زبان ترکی می باشد ولیکن با توجه به وجود واژه دوم چای به معنای رودخانه اساسا این واژه به زبان ترکی صفتی هست مربوط به طبیعت در اینجا صفات مربوط به رودخانه است. البته به ترکی
دلی چای = رود دیوانه قزقان/قزقن/قزقون...+ چای= رودخانه ای که آب آن به مانند گدازه جوش و خروش شدید دارد.
✍بنظرم هیچ ربطی به اسم قبایل ترک ندارد اصولا ساختار نامگذاری طوایف ترک و مغول اینطور نیست .
📝این تحقیق ادامه دارد.
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
#پژوهش_تبارشناسی_اِدمُلّاوَند
@edmolavand ﷽
📎#کانال_تخصصی_در_ایتا
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
📚پژوهشگر اسناد خطی، تبارشناسی و فرهنگ عامه، شاعر و سخنران، مدیر پژوهش ادملاوند و آوات قلم