پژوهشگر محسن داداش پور باکر

سیده میرمریم :
#پرسش_و_پاسخ
سوال2️⃣4️⃣ : منظور از «اُمِّی بودن» حضرت رسول اکرم(ص) چیست؟👇
#حضرت_رسول_اکرم_صلوات_الله_علیه
Mohsen Baker:
✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ❣🌸❣჻ᭂ
@sayedhmirmaryam
#قرارگاه_فرهنگی_سیده_مریم
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ♥️ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─

✍پاسخ :
واژه «اُمیّ» از ماده اُمّ به معناي مادر يا از امت به معناي جمعيت گرفته شده است. دانشمندان درباره معناي امّي اختلاف دارند.
جمعي آن را به معناي درس نخوانده مي‌دانند.
يعني امي كسي است كه به همان حالتي كه از مادر متولد شده باقي مانده و مكتب و استادي را نديده است.
بعضي آن را به معناي كسي دانسته است كه از ميان امت و توده برخاسته است نه از ميان اشراف، ثروتمندان!
اما معناي مناسب براي امي همان معناي اول است كه با موارد استعمال اين كلمه نيز سازگارتر مي‌باشد.(۱)
زيرا يكي از نكات روشن زندگي رسول اكرم(ص) اين است كه آن حضرت(ص) به مكتب نرفته و درس نخوانده و نزد هيچ استاد و معلمي، تلمذ و شاگردي نكرده است و با هيچ نوشته و كتابي آشنا نبوده است و احدي از مورخان مسلمان و غيرمسلمان مدعي نشده است كه آن حضرت(ص) در دوران كودكي يا جواني، چه رسد به دوران كهولت و پيري كه دوره رسالت است،
نزد كسي خواندن يا نوشتن آموخته است و همچنين احدي ادعا نكرده و موردي را نشان نداده است كه آن حضرت(ص) قبل از دوران رسالت يك سطر خوانده و يا يك كلمه نوشته باشد. مردم عرب و بالاخص عرب حجاز در آن عصر، به طور كلي بي‌سواد بودند و افرادي از آنها كه مي‌توانستند بخوانند و بنويسند انگشت شمار و انگشت‌نما بودند ممكن نيست كه شخصي در آن محيط اين فنّ را بياموزد و در ميان مردم به اين صفت معروف نشود.(۲)
قرآن كريم نيز امي بودن پيامبر اكرم(ص) يعني درس نخواندن وي قبل از بعثت را تأييد مي‌كند.
خداوند متعال در سوره عنكبوت مي‌فرمايد :
📖《وَ ما كُنْتَ تَتْلُوا مِنْ قَبْلِهِ مِنْ كِتابٍ وَ لا تَخُطُّهُ بِيَمِينِكَ إِذاً لَارْتابَ الْمُبْطِلُونَ》
♦️تو هرگز پيش از اين كتابي نمي‌خواندی، و با دست خود چيزی نمي‌نوشتی، مبادا كسانی كه در صدد تكذيب و ابطال سخنان تو هستند، شك و ترديد كنند.(۳)
زمانی كه پيامبر اكرم(ص) در مكه مي‌زيست تعداد باسوادان آن سرزمين بسيار اندك و انگشت‌شمار بودند.
بر اساس آنچه در تاريخ آمده است، تعداد مرداني كه خواندن و نوشتن را مي‌دانستند فقط هفده نفر و تعداد زناني كه با خواندن و نوشتن آشنا بودند فقط يك نفر بود و اسامي آنها در تاريخ آمده است، و پيامبر اكرم(ص) جزء آن عده نيست.
مسلماً در چنين محيطي اگر پيامبر اكرم(ص) خواندن و نوشتن مي‌دانست كاملاً معروف و مشهور مي‌شد و سخن صريح قرآن كريم كه وي را «امي» خوانده است، مورد اعتراض مردم قرار مي گرفت، در حالي كه چنين حادثه ي رخ نداد.
اين نيز خود تأييدي بر اين مطلب است كه پيامبر اكرم(ص) با خواندن و نوشتن آشنايي نداشته است.
اين مطلبي بود كه نسبت به دوران قبل از بعثت پيامبر اكرم(ص) بيان شد. اما نسبت به دوران بعد از رسالت او (چه دوران سيزده ساله‌اي كه در مكه زندگي كرد و چه دوران ده ساله زندگي كه در مدينه بود) نيز هيچ‌يك از مورخان ننوشته‌اند كه پيامبر اكرم(ص) خواندن و نوشتن را از كسي فراگرفته باشد.
بنابراين، پيامبر اکرم(ص) به همان حال امي بودن تا پايان عمر باقي مانده است.
اما نكته ي قابل توجه اين است كه درس نخواندن غير از بي‌سواد بودن است رسول گرامي اسلام(ص) احتمالا توانايي بر خواندن و نوشتن از طريق تعليمات الهي داشت، بدون آنكه نزد انساني آن را فرا گرفته باشد.
هر چند در هيچ تاريخي ديده نشده است كه او از اين علم و دانشش استفاده كرده باشد، چيزي را از رو بخواند و يا با دست خود نامه اي بنويسد، و شايد پرهيز پيامبر(ص) در تمام عمرش از اين كار باز براي اين بود كه دستاويزي به دست بهانه جويان ندهد.(۴)
بنابراين پيامبر اكرم(ص) چه در مدينه و چه در مكه نزد هيچ انساني به فراگيري خواندن و نوشتن نپرداخته است.
از مجموع قرائن به دست مي‌آيد كه آن حضرت(ص) در دوران رسالت نيز نه خواند و نه نوشت و اين مطلب مورد اتفاق تمام دانشمندان شيعه و سني مي‌باشد.
و از نصوص تاريخي معتبر به دست مي‌آيد كه رسول خدا(ص) در مدينه گروهي به نام دبير داشته است.
دبيران پيامبر وحي الهي، سخنان پيامبر اكرم(ص)، عقود و معاملات مردم، عهدها و پيمان نامه‌هاي رسول خدا(ص) با مشركين و اهل كتاب، دفاتر صدقات و ماليات و خمس، و نامه‌هاي فراوان آن حضرت به سران قبايل و كشور هاي هم جوار، را، مي‌نوشتند.(۵)
نتيجه اين كه مراد از امي بودن پيامبر(ص) كه در قرآن كريم يا در احاديث آمده است همان درس نخوانده و مكتب نديده است و بين درس نخواندن با بي‌سوادي فرق وجود دارد.

📚منابع :
۱)تفسیر نمونه مكارم شیرازی، ج۶، ص۳۹۵
۲)پيامبر امي شهید مطهری، صص۹-۱۸
۳)سوره عنكبوت، آیه ۴۸
۴)تفسير نمونه مکارم شیرازی، ج۱۶، ص۳۰۵
۵)المیزان علامه طباطبائی، ج۱، ص۳۳۷
Mohsen Baker:
✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ❣🌸❣჻ᭂ
@sayedhmirmaryam
#قرارگاه_فرهنگی_سیده_مریم
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ♥️ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─