پژوهشگر محسن داداش پور باکر

🇮🇷#پژوهش_ادملاوند edmolavand

📲اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی

#قله دماوند نماد استوار ایران
صعود به پناهگاه تخت فریدون دماوند چهارشنبه ۱۹ شهریور ۱۴۰۴ در ارتفاع ۴۳۰۰ متری اما به خاطر ارتفاع زدگی و حال بد دوست همراهم که باید ارتفاع کم میکرداز صعود نهایی به قله صرف کردم و اقدام به فرود کردیم برگشتیم.
#قله دماوند، به عنوان بلندترین قله ایران و خاورمیانه، دارای چندین پناهگاه و جانپناه است که برای اسکان و استراحت کوهنوردان در مسیرهای صعود مختلف ساخته شده‌اند. بر اساس اطلاعات موجود، این قله دارای *۷* پناهگاه و جانپناه اصلی است که در ارتفاعات مختلف قرار گرفته‌ است.

🏔️ پناهگاه‌ها و جان‌پناه‌های قله دماوند

| نام پناهگاه | ارتفاع (متر) | مسیر صعود | سال ساخت | توضیحات و امکانات |

پناهگاه مسجد صاحب‌الزمان ارتفاع ۳,۰۰۰ موقعیت جبهه جنوبی سال ساخت ۱۳۷۱امکانات شامل نمازخانه، سرویس بهداشتی و محل استراحت برای ۵۰ نفر .
#بارگاه سوم (قدیم) ارتفاع ۴,۲۰۰ موقعیت جبهه جنوبی سال ساخت ۱۳۴۶ این جان‌پناه بر اثر ریزش بهمن در سال ۱۳۵۱ از بین رفت و یک سال بعد بنای سنگی جایگزین آن شد .
*بارگاه سوم (جدید)* *ارتفاع۴,۲۵۰*موقعیت *جبهه جنوبی*سال ساخت *۱۳۸۷* *این مجتمع مدرن در ارتفاع ۴۲۰۰ متری قرار دارد و امکاناتی مانند اتاق‌های کمک‌های اولیه، انبار، غذاخوری، آشپزخانه، اتاق خواب عمومی و اختصاصی، و سرویس بهداشتی دارد. ظرفیت آن حدود ۲۰۰ نفر است .
پناهگاه سیمرغ ارتفاع ۴,۲۰۰ موقعیت جبهه غربی سال ساخت ۱۳۷۴ این پناهگاه دو طبقه دارای ظرفیت ۲۰ تا ۲۵ نفر است و در مسیر غربی قرار دارد .
جان‌پناه تخت فریدون ارتفاع ۴,۴۰۰ موقعیت جبهه شمال شرقی سال ساخت ۱۳۵۵ این جان‌پناه سنگی و دو طبقه، ظرفیت ۲۵ نفر را دارد و آب مصرفی از چشمه‌ای کوچک در نزدیکی آن تأمین می‌شود .
| جان‌پناه فلزی ارتفاع ۴۰۰۰ موقعیت جبهه شمالی سال ساخت ۱۳۶۰ این جان‌پناه دو طبقه با تخت‌های چوبی، ظرفیت ۱۵ نفر را دارد .
جان‌پناه فلزی ارتفاع ۵۰۰۰ موقعیت جبهه شمالی سال ساخت ۱۳۶۰ این جان‌پناه (معروف به ۵۰۰۰) بدون طبقه و تخت چوبی، ظرفیت ۱۵ نفر را دارد .

اطلاعات تکمیلی و نکات مهم

پرترددترین مسیر: مسیر جنوبی به دلیل دسترسی آسان‌تر و وجود پناهگاه‌های بیشتر، پرترددترین مسیر صعود به دماوند است .
- امکانات اطراف: علاوه بر پناهگاه‌های اصلی، در برخی مسیرها مانند جبهه جنوبی، امکان استفاده از قاطر برای حمل بار و نیز چادرزدن در اطراف پناهگاه‌ها وجود دارد .
- تفاوت پناهگاه‌ها: پناهگاه‌ها از نظر امکانات و ظرفیت متفاوت هستند.，مجتمع بارگاه سوم (جدید) مجهزترین پناهگاه محسوب می‌شود، در حالی که جان‌پناه‌های فلزی در مسیر شمالی امکانات محدودتری دارند .
- شرایط آب و هوایی: به دلیل شرایط غیرقابل پیش‌بینی آب و هوا در ارتفاعات بالا، همیشه امکان استفاده از پناهگاه‌ها وجود ندارد و کوهنوردان باید آماده چادر زدن باشند .
- رزرو و ظرفیت: در فصل‌های شلوغ (مانند تابستان)، پناهگاه‌ها به ویژه بارگاه سوم بسیار شلوغ می‌شوند و ممکن است ظرفیت کافی وجود نداشته باشد‌.

# موقعیت پناهگاه‌ها
برای درک بهتر موقعیت این پناهگاه‌ها قرارگیری آنها در مسیرهای مختلف را نشان می‌ده.
بارگاه سوم دماوند، یکی از مهمترین پناهگاه‌های کوهنوردی در مسیر جنوبی قله دماوند، دارای تاریخچه‌ای جالب توجه است که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم:

### 🏔️ تاریخچه ساخت و تحولات بارگاه سوم

1. ساخت اولیه (1345-1346 ه.ش):
- اولین پایگاه در ارتفاع 4150 متری یال جنوبی دماوند ساخته شد. این جان‌پناه فلزی که در زمان خود مجهز محسوب می‌شد، حاصل تلاش گروه‌های کوهنوردی مانند فلزکار مکانیک و گروه کاوه بود.
- هزینه اولیه ساخت از طریق کمک مالی 200,000 ریالی از کنسرسیوم نفت و 500,000 ریال از فدراسیون کوهنوردی تأمین شد.

2. تخریب در اثر بهمن (زمستان 1351):
- این پناهگاه اولیه در زمستان سال 1351 بر اثر ریزش بهمن به طور کامل تخریب شد.

3. ساخت جایگزین سنگی (1352):
- یک سال پس از تخریب، یعنی در سال 1352، یک بنای سنگی در همان مکان ساخته شد که گنجایش حدود 30 نفر را داشت.

4. ساخت مجتمع جدید (1385-1387 ه.ش):
- ساخت مجتمع جدید کوهنوردی دماوند در سال 1385 آغاز و در 8 شهریور 1387 به بهره‌برداری رسید.
- این مجتمع در ارتفاع 4200 متری و در حدود 50 متر بالاتر از محل بارگاه سوم قدیم قرار دارد.
- مساحت آن 420 متر مربع و در سه طبقه بنا شده است.
- ظرفیت آن در شرایط عادی 100 نفر و در شرایط اضطراری تا 250 نفر است.
- امکانات آن شامل اتاق‌های خواب عمومی و خصوصی، آشپزخانه، بوفه، سیستم برق خورشیدی، آب لوله‌کشی شده و سرویس بهداشتی می‌باشد.

### 📍ویژگی‌ها و موقعیت جغرافیایی
- موقعیت: یال جنوبی قله دماوند
- ارتفاع: 4150 متر (بارگاه قدیم), 4200 متر (مجتمع جدید)
- دسترسی: از طریق جاده هراز، شهرستان آمل، نزدیک‌ترین روستاها پلور و رینه
- مدت زمان صعود: از بارگاه دوم (مسجد صاحب‌الزمان) تا بارگاه سوم حدود 3 تا 4 ساعت و از بارگاه سوم تا قله دماوند 5 تا 7 ساعت

### 🏗️ عوامل مؤثر در ساخت و ساز
- بانیان و سازندگان: شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی با همت میرآقایی
- همکاری‌ها: گروه‌های کوهنوردی و افراد محلی برای حمل مصالح و آماده‌سازی سکو

### 🔄 بازسازی و نگهداری
- بارگاه سوم قدیم چندین بار توسط کمیته پناهگاه‌ها بازسازی شده است.
- پناهگاه جدید به دلیل امکانات بهتر و ظرفیت بالاتر، نقش مهمی در پشتیبانی از کوهنوردان دارد.

### 💎 جمع‌بندی
بارگاه سوم دماوند از یک جان‌پناه فلزی کوچک به یک مجتمع مجهز کوهنوردی تبدیل شده است. این تحولات نشان‌دهنده اهمیت این پناهگاه به عنوان یکی از اصلی‌ترین پایگاه‌های صعود به قله دماوند است.
#چرابه پناهگاه سوم قله دماوند "بارگاه" می‌گویند؟ # این نام‌گذاری ریشه در معنای لغوی، جایگاه نمادین این مکان در فرهنگ کوهنوردی و همچنین ویژگی‌های خاص آن دارد. در ادامه به دلایل این نام‌گذاری می‌پردازم:

### 🏔️۱. ریشه لغوی و معنایی:
- واژه "بارگاه" در زبان فارسی به معنای مکان بلند، مقر، جایگاه باشکوه و پر ابهت است .
- این واژه برای مکان‌هایی به کار می‌رود که دارای اهمیت ویژه‌ای هستند. از آنجایی که این پناهگاه در ارتفاع ۴۲۵۰ متری قرار دارد و به عنوان مجهزترین و مهم‌ترین پناهگاه در مسیر صعود به دماوند محسوب می‌شود، استفاده از واژه "بارگاه" بر عظمت و اهمیت آن تأکید دارد.

### ⛺۲. تمایز از سایر پناهگاه‌ها:
- در مسیرهای مختلف دماوند، پناهگاه‌ها و جانپناه‌های متعددی وجود دارد (مانند پناهگاه سیمرغ در مسیر غربی یا جانپناه تخت فریدون در مسیر شمال شرقی). استفاده از عنوان "بارگاه" برای این پناهگاه خاص، آن را از سایرین متمایز می‌کند و نشان‌دهنده جایگاه بالاتر آن از نظر امکانات و موقعیت است .

### 🌄۳. اهمیت استراتژیک و نقشه راه:
- بارگاه سوم در مسیر جنوبی دماوند که ساده‌ترین و پرترددترین مسیر است، قرار دارد و آخرین نقطه اساسی برای استراحت و تجدید قوا قبل از حمله نهایی به قله محسوب می‌شود. این موقعیت خاص، آن را به یک ایستگاه حیاتی تبدیل کرده که لقب "بارگاه" را توجیه می‌کند .

### 🛏️۴. مجهز بودن و ارائه خدمات:
- بر خلاف بسیاری از پناهگاه‌های دیگر در دماوند که ممکن است فقط یک جانپناه ساده باشند، بارگاه سوم دارای امکانات نسبتاً کاملی شامل اتاق‌های خواب عمومی و اختصاصی، سالن غذاخوری، آشپزخانه، سرویس بهداشتی و حتی فروشگاه برای تهیه مواد غذایی است . این ویژگی‌ها آن را به یک "بارگاه" به معنای واقعی کلمه تبدیل کرده است.

### 📜۵. پیشینه تاریخی و فرهنگی:
- اگرچه اطلاعات دقیقی از تاریخچه نام‌گذاری در نتایج جستجو ارائه نشده، اما به نظر می‌رسد استفاده از این اصطلاح ریشه در فرهنگ کهن ایرانی دارد که کوه دماوند را مکانی مقدس و باشکوه می‌دانسته است. در افسانه‌ها و اساطیر ایران، دماوند جایگاه زندان ضحاک است و همواره به عنوان نماد ایستادگی و عظمت شناخته شده است . بنابراین، استفاده از واژه "بارگاه" برای پناهگاه اصلی آن می‌تواند بازتابی از این نگاه نمادین باشد.

### 🤔۶. دلیل احتمالی دیگر: اشتباه در ترجمه یا کاربرد عامیانه:
- گاهی ممکن است استفاده از واژه "بارگاه" به جای "پناهگاه" ناشی از کاربرد محلی و عامیانه باشد که به مرور زمان رسمیت یافته است. همچنین، ممکن است در گذشته به اشتباه در ترجمهٔ عبارت "shelter" یا "refuge" به فارسی، از واژهٔ "بارگاه" استفاده شده باشد که البته این مورد در نتایج جستجو تأیید نشده است.

### 💎جمع‌بندی:
به طور خلاصه، استفاده از واژه "بارگاه" برای پناهگاه سوم دماوند، ترکیبی از علل لغوی، تمایز ساختاری، اهمیت استراتژیک، امکانات و ریشه‌های فرهنگی است. این نام نه تنها بر جایگاه ویژهٔ این پناهگاه در قلب کوهنوردان تأکید می‌کند، بلکه شکوه و عظمت کوه دماوند را نیز یادآور می‌شود.
پناهگاه سیمرغ، یکی از مهمترین پناهگاه‌های کوهنوردی در مسیر صعود به قله دماوند از جبهه غربی است که در ارتفاع约 ۴۲۰۰ متری واقع شده است. این پناهگاه نقش حیاتی در تسهیل صعود به بلندترین قله ایران ایفا می‌کند. در ادامه به تاریخچه و ویژگی‌های این پناهگاه می‌پردازیم:

### 🏔️ 1. تاریخچه احداث و موقعیت جغرافیایی
- سال ساخت: پناهگاه سیمرغ در سال ۱۳۷۴ (مطابق با ۱۹۹۵ میلادی) ساخته شد .
- موقعیت: این پناهگاه در جبهه غربی کوه دماوند و در ارتفاع约 ۴۲۰۰ متری قرار دارد . برخی منابع ارتفاع آن را约 ۴۱۵۰ متر نیز ذکر کرده‌اند .
- دسترسی: مسیر دسترسی به پناهگاه از طریق جاده هراز، شهر پلور و سپس جاده خاکی به سمت منطقه «وارارو» (چاک اسکندر) است. از پارکینگ پایین‌دست، پیاده‌روی约 ۲ تا ۴ ساعت تا پناهگاه لازم است .

### 🛠️ 2. ویژگی‌های سازه و امکانات
- ساختار: پناهگاه سیمرغ یک سازه سنگی دو طبقه با ظرفیت约 ۳۰ تا ۴۰ نفر است .
- امکانات:
- مجهز به پنل خورشیدی برای تأمین برق و روشنایی .
- دارای سرویس بهداشتی جداگانه در بیرون از ساختمان اصلی .
- منبع آب: آب آشامیدنی از ذوب یخچال‌های طبیعی نزدیک تأمین می‌شود که در فصل گرما جریان دارد .
- امکانات اولیه مانند دمپایی و آویز برای تجهیزات کوهنوردان .

### ⛰️ 3. اهمیت پناهگاه در صعود به دماوند
- مسیر غربی: این مسیر به دلیل کم‌تردد بودن و شرایط بکرتر، برای کوهنوردان تجربه‌ای منحصربه‌فرد فراهم می‌کند. اما به دلیل شیب تند و خطر ریزش سنگ، استفاده از کلاه ایمنی ضروری است .
- کاربرد: پناهگاه به عنوان پایگاه اصلی برای صعود یک‌روزه یا دوروزه به قله استفاده می‌شود. برنامه‌های صعود معمولاً شامل شب‌مانی در پناهگاه و حرکت صبح زود به سمت قله است .

### 🌿 4. شرایط محیطی و چالش‌ها
- آب‌وهوا: جبهه غربی به دلیل طلوع دیرتر آفتاب سردتر است و احتمال ابری بودن هوا تا ظهر وجود دارد .
- خطرات: ریزش سنگ و بارش‌های ناگهانی از چالش‌های این مسیر است. گزارش‌هایی از بارش شدید و رعد و برق در منطقه وجود دارد .

### 📜 5. نقش پناهگاه در تاریخ کوهنوردی ایران
پناهگاه سیمرغ به عنوان بخشی از تاریخ معاصر کوهنوردی ایران، میزبان بسیاری از گروه‌های داخلی و خارجی بوده است. همچنین، به دلیل قرارگیری در دشت لار و نزدیکی به یخچال‌های طبیعی، از نظر زیستمحیطی نیز حائز اهمیت است .

### 💎 جدول خلاصه اطلاعات پناهگاه سیمرغ
| ویژگی | توضیحات |
|--------|---------|
| سال ساخت | ۱۳۷۴ (۱۹۹۵ میلادی) |
| ارتفاع |约 ۴۲۰۰ متر |
| ظرفیت | ۳۰ تا ۴۰ نفر |
| امکانات | پنل خورشیدی، سرویس بهداشتی، منبع آب از ذوب یخچال |
| مسیر دسترسی | از پلور through جاده خاکی به پارکینگ غربی، سپس ۲-۴ ساعت پیاده‌روی |
| خطرات مسیر | ریزش سنگ، آب‌وهوای سرد و غیرقابل پیش‌بینی |

### 🗺️ نکات کلی برای کوهنوردان
- زمان صعود: بهترین فصل برای صعود از مسیر غربی، تابستان (خرداد تا شهریور) است.
- تجهیزات: همراه داشتن کلاه ایمنی، لباس گرم و کفش مناسب برای عبور از شیب‌های تند ضروری است.
- هماهنگی: امکان استفاده از قاطر برای حمل بار از پایین‌دست به پناهگاه وجود دارد .

پناهگاه سیمرغ نه تنها یک اقامتگاه موقت، بلکه نمادی از تلاش برای تسهیل صعود به بام ایران است. با برنامه‌ریزی مناسب و رعایت ایمنی، می‌توان از صعود از این مسیر لذت برد. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به گزارش‌های کوهنوردی مراجعه کنید .
#تخت فریدون
ماجرای تخت فریدون
# در کوه دماوند داستانی جالب از ایثار، یادبود و عشق به کوهنوردی است. در ادامه به تاریخچه، علت احداث و جزئیات مربوط به این پناهگاه میپردازم:

### 🏔️ تاریخچه و علت احداث تخت فریدون

- علت احداث: ساخت پناهگاه تخت فریدون به یادبود دو کوهنورد دانشجویی به نام‌های هادی مستوفی و سیروس رضوان قهفرخی انجام شد. این دو کوهنورد از اعضای باتجربهٔ اتاق کوهنوردی دانشکده فنی دانشگاه تهران بودند که در جریان صعود به دماوند جان خود را از دست دادند.
- هادی مستوفی در آذرماه سال ۱۳۵۳ در هنگام بازگشت از قله، در اثر طوفان و سقوط در یخچال «دبی سل» کشته شد.
- سیروس رضوان قهفرخی نیز در خرداد ۱۳۵۵ در یک برنامهٔ سنگنوردی در دیوارهٔ بند یخچال سقوط کرد و جان باخت.
- هدف از ساخت: علاوه بر زنده نگه داشتن یاد این دو کوهنورد، هدف اصلی از ساخت این پناهگاه، تسهیل صعودهای زمستانی و ارائهٔ جانپناهی امن در مسیر شمال شرقی دماوند بود.

### 🛠️ تاریخچه ساخت و سازندگان

- زمان ساخت: عملیات ساخت پناهگاه در سال ۱۳۵۵ آغاز و در همان سال به پایان رسید.
- سازندگان: این پناهگاه به همت اتاق کوهنوردی دانشکده فنی دانشگاه تهران و با مشارکت کوهنوردان و اهالی روستای گزانه ساخته شد.
- مکان و ویژگی‌ها: پناهگاه در ارتفاع ۴۴۰۰ متری در مسیر شمال شرقی دماوند و در محلی به نام «تخت فریدون» ساخته شد. این مکان نسبتاً مسطح است و از سه مسیر قابل دسترسی است.

### 📜 نام تخت فریدون و ارتباط با اساطیر ایران

- ریشهٔ نام: نام «تخت فریدون» از اساطیر ایران گرفته شده است. فریدون، پادشاه پیشدادی، که ضحاک را در کوه دماوند به بند کشید.
- اهمیت نمادین: این مکان نه تنها یک جانپناه، بلکه نمادی از پیوند فرهنگ اساطیری ایران با طبیعت و کوهنوردی است.

### ⛰️ مسیرهای دسترسی به تخت فریدون

- مسیر اول: از روستای گزانه (کیلومتر ۸۰ جاده هراز) به طول حدود ۹ کیلومتر.
- مسیر دوم: از کنار معدن ملار در شرق دماوند، با عبور از دره یخار و چشمه پهنهکوه.
- مسیر سوم: از گوسفندسرای گردنهسر (در شمال دماوند) با ارتفاع ۲۹۰۰ متر.

### 🌄 اهمیت پناهگاه تخت فریدون

- امنیت در صعودها: وجود این پناهگاه به ویژه برای صعودهای زمستانی حیاتی است و به عنوان نقطهٔ امنی برای استراحت و سازگاری با ارتفاع عمل می‌کند.
- چالش‌های فعلی: متأسفانه امروزه این پناهگاه با مشکلاتی مانند عدم وجود توالت و انباشت زباله روبرو است که باعث آلودگی محیط شده است.

### 📊 جدول اطلاعات کلیدی تخت فریدون

| ویژگی | شرح |
|------------|------------------------------------------------------------------------------------------|
| نام | تخت فریدون |
| ارتفاع | ۴۴۰۰ متر از سطح دریا |
| تاریخ ساخت | ۱۳۵۵ |
| سازندگان | اتاق کوهنوردی دانشکده فنی دانشگاه تهران، کوهنوردان و اهالی روستای گزانه |
| علت احداث | یادبود هادی مستوفی و سیروس رضوان قهفرخی، تسهیل صعود زمستانی |
| مسیرهای دسترسی | روستای گزانه، معدن ملار، گوسفندسرای گردنهسر |
| کاربرد اصلی | پناهگاه و جانپناه برای کوهنوردان مسیر شمال شرقی دماوند |

### 💡 نکات مهم

- تخت فریدون نه تنها یک پناهگاه، بلکه نماد ایثار و عشق به کوهنوردی است.
- این مکان پیونددهندهٔ تاریخ اساطیری ایران با طبیعت است.
- متأسفانه امروزه به دلیل بیتوجهی مسئولان و برخی کوهنوردان، این مکان با مشکل آلودگی مواجه است.

اگر قصد صعود به دماوند از این مسیر را دارید، حتماً از آمادگی جسمانی لازم برخوردار باشید و به حفظ پاکیزگی این محیط کمک کنید. کوهنوردی مسئولانه نه تنها به ایمنی شما، بلکه به حفظ این میراث طبیعی برای نسل‌های آینده کمک می‌کند.

کوه دماوند, Damavand Mount

پناهگاه تخت فریدون

.3 دلیل مهم دارم برای کوه رفتن:

1 _اول اینکه سکوتش، زیباییش و عظمتش به من آرامش و روحیه میده. انگار به اصل خودم بر میگردم.

2 _دومین نکته هم جنگ و صلح با درون خودمه. اینکه یاد بگیرم وقتی کم میارم، وقتی یه حسی میگه نمیتونی این قله رو فتح کنی، امید رو درونم زنده کنم و با خودم دوست تر باشم. اینکه سختترین قله ها با کوتاهترین گامها فتح می شن رو حس کنم، بعد هم حس رسیدن به قله و ذوق و شوق غلبه بر نمی توانم ها...و

3 _سوم چیزیه که شاید بیشتر از همه جذبم کرد و باعث شد عاشقش باشم این بود که انگار آدمای عادی وقتی کوه میان دیگه عادی نیستن، با محبت میشن .تو سختی ها به هم کمک میکنن و نزدیکتر میشن. صمیمیترین دوستیها تو سختترین روزها شکل میگیره و موندگار میشه و به همین خاطر صمیمی ترین دوستهام دوستهای کوه هستن.

به خاطر همین روحیاته که این ورزش نفر اول نداره و قویترینها همیشه با پای ضعیف ترینها هماهنگ میشن. از همه بیشتر عاشق اینم.

همیشه برفراز،سالم و شاد باشید.
📩ارسالی #سیدقاسم_صیادمنش
💾شناسه ۱۴۰۴۰۶۲۲۲۰۰۵

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─