🇮🇷#پژوهش_ادملاوند edmolavand@
📜کلمات یا واژگان ِمرکّبِ دوقسمتیِ (حاصلِ ترکیبِ دو کلمه مشابه) در زبان تبری براساس گویش منطقه هزارجریب یا تبرستانِ مازندران (۱)
🔶گاپه گاپه= بطور متوالی و دائِم ، پشت سرهم، زود زود. بیشتر در جملات منفی، جهت نمایش ِ نارضایتی کاربرد دارد. ( وِرزا گاپه گاپه خاراک خارنه)( این ریکا گاپه گاپه لا و لِواس دَگِش کانّه)
🔶رُش رُش= حرکت خیلی آرامِ حشرات خیلی ریز روی بدن. (هر گادِر کِرک کالیِ دِله شومّه مِه تَن یِتا چی رُش رُش کانده)
🔶لَس لَس= آهسته آهسته، آرام آرام، یواش یواش ( مِن جِلو لَس لَس شومبه تِه مِه دِمبال جِه بیا)
🔶قَم قَم= آرام آرام، پختنِ غذا با حرارت خیلی کم ( سو ره کم هِکان تا مربّا قَم قَم بَپِجه)
🔶ویره ویره= تند تند، سریع، با سرعت زیاد.( گال بانو شالیجار دِله ویره ویره دِرُو کانّه)
🔶تِن تِن= تُند تُند (کَر دسته ره تِن تِن جمع هِکانین یه وَختی وارِش گِرنه)
🔶دِلفه دِلفه= بُریده بُریده، خراب، فاسِد. (شیر ره گرمِ جا بِئِشتی دِلفه دِلفه بَویئِه)
🔶تِپ تِپ= قطره قطره ( اَمرو اُ تِپ تِپ اِنه)
🔶موریکه موریکه، موروکه موروکه= صدای خوردنِ چیزهای سفت و سخت مثل ته دیگ و قند توسط کودکان یا خوردنِ جو توسط اسب
🔶رِک رِک، رِگ رِگ= صدایِ کشیدن و برخورد قاشق به تَه و پایین دیگ وقتی غذا تمام شد. صدای جویدنِ چیز سخت و سفتی به وسیله یِ موش. گَل تَله بایِد رِگ(رِک) هادیم تا دیگه گَل اَنده بُومسَر ره رِک رِک نَده.
🔶پَرِک پَرِک= صدای خاموش شدنِ نور و روشنایی چراغ گِردسوز یا لمپا یا فانوس وقتی فتیله یِ آن درست تنظیم نباشد یا نفتِ آن در حال تمام شدن باشد.
🔶بِصدا بِصدا ، بِستا بِستا= بی صدا بی صدا، پاورچین پاورچین، آهسته آهسته، بدون هیچ سر و صدایی (عاروسِک بِصدا بِصدا بَمُو دِتا چیندکا ره بَوِرده)
🔶آسُّوک آسُّوک، آستُوک آستُوک= آهسته آهسته ، آرام آرام ، با احتیاط . (آستُوک آستُوک چو پِل سَر جِه رَد بَویمه)
🔶بیس بیس= صدای جوجه های تازه از تخم بیرون آمده.( هِرست چینکا ره دُونه هادِه بیس بیس مِه کَلّه جِه دَکِته)
🔶سیب سیب= درد ِمزمن و متوالی و منقطع ولی قابل تحمل دارای ضربان.(دَویمه دَییمه کاندِس چیمه مِه دست تَلی بُورده سیب سیب کانده)
🔶پیش پیش= پیشاپیش، جلو جلو .( پیش پیش شِمِه عَیید نوسال مِوارِک).( پیش پیش خاشِ خُو ره بَدیمه دُونِستِمه این اتفاق کَفِنه)
🔶تیم تیم= دانه دانه ، یکی یکی .( وارِش تیم تیم وارنه )
🔶نَم نَم، نرم نرم= به آرامی و به نرمی.
🔶پِه پِه= کِنار، اطراف، پیرامون، دورتادور، مرز.( سامُون پِه پِه جِه بیا )
🔶سو سو (او)= قطع و وصل شدن و چشمک زدنِ روشناییِ اندک از دور دست، روشنایی منقطع
🔶زَنگو زَنگو(او)= درخشیدن و سوسو زدن و برق زدن چشمِ حیوانات شکارچی و گربه سانان در تاریکی، بازتاب و انعکاس نور از چشم گربه و پلنگ و شیر در تاریکی شب.(هِه تِه چش چِه وِسِّه زنگو زنگو کانده ؟! این جریز حِلوا و پشت زیک مهمونا وِسِّه هَسته )
🔶تی تی= شکوفه، گل، (اِشکو)
🔶میز میز= از درد به خود نالیدن یا زوزه یِ متوالیِ حیوانی در اثر تنبیه جسمانی و کُتَک .وقتی سگی را یا آدمی را بیش از حد تنبیه کنی و از درد به خود بنالد میگویند. (اَندِه وِره بَرُوشتِمه میز میز کانده زوزه کَشِنه ) اگر برای انسان استفاده شود یعنی از شدّت درد گریه میکند ولی گریه اش بند نمی آید قطع نمی شود ادامه دار هست.
🔶جیگ بو جیگ= سانت به سانت، قدم به قدم .
واصل آن پابه پای کسی رفتند یا به او جواب پس دادن کم نیاوردن (حاضرجوابی و بحث کردن) یا با او کَل کَل کردن
🔶شِرَپّه شِرَپّه= تند تند، زدن پشت سر هم.(تنبیه بدنی و کتک زدن در حدّی که طرف مقابل فرصت دفاع از خودش نداشته باشد)
🔶شِرته شِرته= پشت سر هم و متوالی(بیشتر برای مایعات و آب و غذاهای رقیق و آبکی کاربرد دارد )،عرق ریختن ِپشت سرهم از سر و روی انسان در اثر فعالیت بدنی.(گالِ گرمی جِه کار هِکارده شِرته شِرته وِرِه عَرِق شیئِه )
🔶فِرته فِرته= صحبت بی اندازه و بدون دلیل
🔶زِرته زِرته=یکسره، مداوم، هی بیاید و برود. حرف زدن بی اندازه که باعث بی حوصلگی بقیه شود.(بِخاد زرته زرته کانده)
🔶گَپ گَپه،کَل کَله= حرف زدن همزمان چند نفر
🔶بَلّه بَلّه= درخشیدن، برق زدن از شدت تمیزی
🔶پوکه پوکه= پشت سر هم و متوالی. سیگار کشیئه پوکه پوکه دی دائِه بِریم، اینتی کوره تَش بَییه که پوکه پوکه دی دَر کارده.
🔶اَلبه اَلبه( اَلب بَزُوئِن)= درخشیدن، با سرعتِ برق رد شدن، درخشش و ظاهر شدن و عبور کردن بصورت لحظه ای و ناگهانی و با سرعت. (الب بَزو بُورده).
(ماشین جِه شیئِه اَلب بَزُو بُورده. مِه دیاری جِه اَلب بَزُو رَد بورده).
✍️ گِرد آوری شده بر اساس توضیحات استاد رمضانی پاچی و خانم نجّار
#پژوهش
#ابوالفضل_وکیلی
💥#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
꧁꧂🌼꧁꧂🌼꧁꧂
#مازنی
📜کلمات یا واژگان ِ مرکّبِ دوقسمتیِ (حاصلِ ترکیبِ دو کلمه مشابه) در زبان تبری براساس گویش منطقه هزارجریب یا تبرستانِ مازندران(۲)
🔶دِم به دِم= بطور متوالی و پشت سرهم .
🔶رو به رو ، دیم به دیم = چهره های دو نفر را با یکدیگر مواجه کردن برای اثبات ِ حقیقتی .
🔶سَره به سَره = بی حساب شدن ، تلافی کردن، مساوی شدن، معامله کالا به کالا .(گندم هِدامه با گُرس سَره به سَره هِکاردِمه).(تِه وَچه مِه وَچهِ کَلّه ره بَزُ مِه وَچه تِه وَچِهِ دست ره بَزُ سَره به سَره بَویمی!)
🔶گُو به گُو = معامله یِ پایاپای،مبادله کالا با کالا یا جنس با جنس بطور مستقیم . در هزارجریب به معنای ازدواجی که در آن به خانواده یِ داماد ، دختر بدهند و متقابلاً از خانواده داماد، برای پسرشان ، دختر یا عروس بگیرند.
🔶سِسکه سِسکه =خیلی کم و اندک و ناچیز. (اُ سِسکه سِسکه یَمُو ظرفا ره نشُوستِمه)
🔶بَنجه بَنجه =مقدار اسکناسی که در کف دست جا می شود.
🔶چِلکه چِلکه= پرداخت بدهکاری و قرض بطور قسطی ،کم کم، اندک اندک، خرد خرد پولی را پرداخت کردن
🔶گالمه گالمه= مقدار پول زیاد که در دست صاحبش خودنمایی می کند
🔶مِلایِمی مِلایِمی= با نرمی و ملایمت و ملاطفت.(مِلایِمی مِلایِمی وِنِه زِبُون زیر جِه حرف بَکشیمه )
🔶مِس مِس =با معطلی، دِرَنگ و تاخیر . (زودتِر غِذا ره بِخار مِس مِس نَده بُر زمین سَر کار هِکان)
🔶دِل دِل = مُرَدَّد بودن، شک داشتن،
دو دل بودن، تردید داشتن
🔶ریک ریک، قَش قَش = به شدت خندیدن، پیاپی خندیدن
🔶ریکه ریکه = قهقه کردن ،خنده مستانه ، با صدای بلند کِرکِر خندیدن
🔶ریگ ریگ = خنده بیجا و زننده و آزار دهنده که در شرایط نامناسب باعث عصبانیت کسی شود ،نمایش دندانهای نیش
🔶گوش گوشی ، پِچ پِچ =در گوشی سخن گفتن
🔶چَم چَم( هِکاردِن)= دنبال راهکاری برای فریب و گول زدنِ دیگران
🔶گوتی گوتی، گوت گوتی ، گوته گوته =بگو مگو، شایعه کردن ، جار و جنجال کردن ، یک کلاغ چهل کلاغ کردن ، حرف را دهن به دهن کردن تا همه باخبر بشوند.اگر پخش کردن خبرِ موفقیتِ کسی همراه با حسرت خوردنِ وضعِ دارایی کسی باشد ، نوعی زخم چشم محسوب می شود.
🔶فِس فِس=درنگ کردن ،آهسته و نامفهوم حرف زدن،این پا آن پا کردن،تعلل در انجام کار
🔶اَنجه اَنجه= ریز ریز کردنِ مواد خوراکی یا اجسام به قطعات خیلی کوچک (برگرداندنِ آن به حالت اول دشوار و غیر ممکن است).ریز شدن اجسام یا کوفتگیِ بدن در اثر کار زیاد یا تصادف.
🔶خِس خِس=نفس نفس زدنِ سینه بخاطر تنگی نفس یا شدت و سختی کار
🔶قیج قیج=صدای لولای در
🔶خِش خِش،شِخ شِخ =صدای راه رفتنِ حیوان و پرنده روی برگهای خشک میان درختان جنگل یا محدوده ای ( شِپِر) .
🔶پِلِخ پِلِخ = غُلغُل کردن و شکستنِ حباب در هنگام درست کردن رب و ترشی ، یا غذایی و ماستی که ترش شده و فاسد شده است
🔶گینگ گینگ=با خود بصورت نامفهوم حرفی را زمزمه کردن که نمایانگرِ نارضایتی و گِله از کسی یا چیزی می باشد
🔶تُوتُو (تُوتّو لُو ، دار) = آویزان کردن،(دَس ره تُ تُ هِدایی بَمُویی: یعنی دست خالی بدون هدیه و کادو آمدی؟!)
🔶کیش کیش = تحریک کردن و ترغیب سگ جهت حمله ور شدن از طریق نوعی اصوات و کلمات خاصی. کنایه از تحریک کردن کسی برای شروع دعوا و درگیری
🔶کول کول= غُل غُل کردن آب سماور که به جوش آمده است
🔶پِش پِشُو =بهم زدن،جستجو کردن و دنبال چیزی گشتن از طریق بهم زدن و بهم ریختن،جهت گلچین کردن
🔶قِیمه قِیمه = تکه تکه ، خرد و ریز کردن
🔶گِزگِز = مور مور کردن پا یا دست
🔶کوس (او) به کوس(او) = فشرده ، در فشار و تنگنا، ازدحام . جمعیت عاروسی دِله کوس به کوس نیشبینه
🔶لَب به لَب = لبریز و کاملا ً پُر
🔶کَش به کَش ، پَلی به پَلی= کنار یکدیگر
🔶دَس بِه دَس = متحد و یگانه شدن، دست در دست یکدیگر گذاشتن،همکاری کردن ، کمک کردن
#پژوهش
#ابوالفضل_وکیلی
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
💥#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
📚پژوهشگر اسناد خطی، تبارشناسی و فرهنگ عامه، شاعر و سخنران، مدیر پژوهش ادملاوند و آوات قلم