🇮🇷#پژوهش_ادملاوند edmolavand@
📜#کلمات
📜#اصطلاحات
📜#واژگان
🌍#شرق_مازندران
💠چینِک دُون =
چینه دانِ پرندگان
💠چَنگال=
چغندر
💠چَنگِلی =
چنگ ، پنجه و ناخن
💠چو =
چوب
💠چِه تی =
چطور ، چگونه چِه تی هستی
💠چی یِ، چی یِه، چه چیئِه، چِئه = چی شده است ؟ ، چیست؟ چه چیزی است؟ چیه؟
💠چیندِکا ، چینِکا =
جوجه ، نیمچه
💠چِه چی بَویّه بَییّه ( واو) =
چی شده است ؟
💠خا =
خوب ( تاکیدی )، درست هست ، با کمال میل ،چشم یا به روی چِشَم
💠خاره=
خوبه خوب است ، بس است کافیه، ادامه نده
💠خال =
برگ درخت، برگ‌و شاخه ریز درخت، واحد شمارش مو ( اِتّا خال یا خاله می ) ، علامت خال روی صورت
💠خار =
خوب ، مناسب
💠خالمه =
گوساله یِ نوزاد تازه بدنیا آمده
💠خالمه مار =
گاو ماده ایی که به تازگی گوساله بدنیا آورده
💠خُوج( اُ) =
تِلکا تِلِکا یا گلابی وحشی
💠 خاجوره ،خاجیره ، خُجیره =
خوب و قشنگ ، خوشگل ، بی سرو صدا ، هر نوع رفتار خوب
💠خاد به خاد =
خود به خود ، با یکدیگر ، همه با هم
📌درگیری ره خاد به خاد خار هِکاردِنه :
درگیری را با هم ، با همدیگر درست کردند صلح کردند.
📌مِه دست خاد به خاد خار بَویّه : دستم خود به خود خوب شد
💠خِرخِره =
بیخ گلو
💠خادی =
خودی ، خودمانی
💠خِراب =
خَراب، فاسد ، ازکارافتاده، غیرقابل مصرف، بی مصرف
💠خارِش =
خُورِشت ( غذا) ، خارِش دادنِ بدن بخاطر چرک یا آلرژی و حساسیت
💠خارما =
خُرما ، رطب
💠خارِنده =
خورنده ، شکمو، پُرخور، پراشتها
💠چِخِ ، چه خِ =
از اصوات نهیب و تَشَر رفتن برای خاموش کردنِ سر و صدای سگ و دور کردنِ سگی که حمله کرده است.
💠خسیل =
جوی نارس سبز برای تغذیه دام ، جوانه یِ جوی سبز بدون خوشه
💠خاشک= خُشک ،( متضاد شیر = خیس مرطوب تَر)، کنایه از انسان خسیس و ناخن خشک
رَجه سَر لباس ،هنوز خاشک نَوّیّه
نَوییه: لباس ِ روی بند رخت یا طناب هنوز خشک نشد
💠خَلِ ، خَلِه ، اِتّا خَلِه =
خیلی ، بسیارزیاد ، فراوان ،یک عالمه
💠خِنا بِدُون =
خانه ات آباد باد ، متشکر ، خیلی ممنون
💠تَه خانه =
زیرزمین ، انباری
💠خُو ( اُ) =
خواب
💠خو ( او) =
خوک و گراز وحشی
💠خاهُون =
خواهان ، طالب ،دوستدار و علاقمند، شیفته و عاشق
💠خوتالی =
خواب آلود
💠خُورد =
کوچک ، خُرد ( خُورده پول = رِزه پول= پول خُرد یا سکّه )
💠تَش که له =
اجاق روستایی گِلی و هیزمی که بصورت مربع یا مستطیل در کف اتاق بیشتر نزدیک در یا پشت حیاط یا داخل آشپزخانه درست می کردند و در آن هیزم زیر سه پایه برای آتش ،آماده بود
💠کَنگِل=
گیاه کنگر
💠خورد کِش ( کِش) =
ادرار ، شاش
💠خورد مار =
نامادری
💠خورد =
کوچک ، خُرد
💠دار بِن=
زیر درخت ، پای درخت
💠دِب =
دیو ، جِن ، دیو ، اَجِنّه
💠دَبِّ ، دَبّه =
فتق ، باد فَتق، نوعی بیماری
💠دَر بِن =
کنار و زیر و پایین در
💠دَرزِمُون =
نخ
📌دَرزِن =
سوزن
📌دَرزِنتا=
نخ و سوزن
💠دَرسَر =
دَم در ، دم دروازه
💠درگاه =
پیشگاه و آستانه در
💠دِرُوغ ، دِرو =
دُروغ ، حرف نادرست، شایعه
💠دِریا = دَریا
💠دَسِّش ، دَستِش =
نیازمند ، درمانده ، معلول ، یکحانشین
💠دَسّمَره ، دَستمَره، دَستماره = کمکی ، زیردست ، فرمانبر
💠دَل ، دَله ، دَلیک =
شکمو ، حریص و پرطمع
💠دِله =
داخل ، میان ، توی ، در
💠 دِله راه =
میانبُر
💠دِنیم =
دوقسمت
📌دِنیم دُنه =
برنج نیم دانه ، خرده و ریز برنج
💠دِوا =
دارو
💠دِواره =
دوباره
💠دیم =
روی ، چهره ، صورت ، جهت ،سوی طرف
💠نون دیم =
جلوی نون
💠رِفاق =
ایوان ، رِواق
💠رَفِق=
رفیق و دوست
💠زِلال =
زَلال و شفاف ،هر چیز تمیز و چشم پسند
💠زِله گوشت =
گوشت بدون چربی و استخوان ، ماهیچه
💠زَمُونه =
زمانه
💠زَنجِلیک =
پرنده چرخ ریسک
💠بَزُئِن =
زدن
💠زیراِنداز =
تشک ، زیرانداز
💠زیک ، پرچین شِخ =
پرنده ای که داخل پرچین لانه درست میکند ، زیک کنایه از آدم ترسو و لاغر
💠سازه =
جارو علفی گیاهی
💠سِرِ =
خانه ، منزل ، سرای
💠سِرخ=
سُرخ ، قرمز
💠سَردر=
بالای در
💠سِکِّسو =
کسی که باعث دلخوشی و چشم و چراغ اهل خانه هست ، خانه یِ تمیز و مرتب ، تمیزی ، دلواز شدن و روشنایی
💠چَک = پا چَک بِلِند =
قد بلند دارای پاهای بلند ،
📌چَک بند = شکسته بند ، استخوان بند
💠چَک بَزُئِن (فعل) =
دست و پا زدن و تکان دادنِ پا هنگام جان دادن و درد.
💠چَک چو بَویئِن ( فعل ) =
از دست دادن جان ، بی جان شدن ، جان دادن ، مُردَن ، چَک یعنی پا ،
💠جان کَندِش هِکاردن( فعل) =
جان دادن ِ لحظه آخر عمر( احتضار)
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
💥#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand ﷽
#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
📚پژوهشگر اسناد خطی، تبارشناسی و فرهنگ عامه، شاعر و سخنران، مدیر پژوهش ادملاوند و آوات قلم