پژوهشگر محسن داداش پور باکر

🇮🇷#پژوهش_ادملاوند edmolavand

📝کلمات ، اصطلاحات ، واژگان و افعال ِمازندرانی :

🌍شرق مازندران

💠وِرگ تَلی =
کوله خاس ،گیاهی بوته ای همیشه سرسبز ، سایه دوست ، در ارتفاعات جنگل های هزارجریب مازندران در کنار شور تلی یا میش تلی یا چلم در مناطق سرد و مرطوب رشد میکند . برگهایش کمی پهن و اطراف و نوک برگش ، تیغ یا خار دارد ،
گیاه بوته ای همیشه سرسبز با برگهای کاذب و غیر حقیقیِ پهن با تعداد تیغ بیشتر در اطراف و نوک برگ و مشابه ویژگی شورتَلی .

💠نُمزه = نامزد
💠واری =
پسوند شباهت شبیه مانند نظیر . تِه واری یعنی مانند تو
💠وَچه سول = خردسال ، بچه سال
💠وِجه = وَجَب

💠وِرزا =
گاو نر کاری برای وَرز و شخم زدن زمین کشاورزی ، گاو نری که قادر به تولید مثل نیست
💠وَرف = برف
💠وِسّ ِ ، وِسِّن =
خواستن ، بایستی ، بایستن ، طلبیدن
وِسّی وِنِ همراه بوری اَنده گِله نَکان ! میخواستی باهاش بری

💠وَک لیز ، وَک لیس =
جلبک سبز داخل آبشخور یا نُ یا حوض
💠وَل و وِل =
کج و معوج، نامنظم و بی انضباط ،شل و وِل ، شِلَخته، بی سر و پا ،
💠وَلِ گِس =
گردن کج ، کنایه از افتاده و سر به زیر

💠وَنگ ، وَنگ ُ وا =
سر و صدا، داد و بانگ و فریاد
💠سَنُوگَر = شناگر
💠هَمِش =
همیشه ، همه اش ، تمامش
💠هِمِند = حیاط ، جای و زمین وسیع و باز و یکنواخت و هموار

💠هِوا = هَوا
💠یابو = اسب نر بارکش
💠یارو =
طرف مقابل ، دوست ِ قهر کرده ، فلانی ، یارِ + او یا معشوقه ،
💠یِتّا اِتّا = یک دانه ، یک عدد ، یک تا

💠خام شور میش تلی ، جِز ،جِزه ، جیز =
کوله خاس، گیاه همیشه سبز با یک تیغ در نوک برگش، دارای میوه گوشتی شبیه گوجه ریز قرمز رنگ ، سایه دوست ، در ارتفاعات سرد و مرطوب جنگل هزارجریب رشدمیکند.

💠خار آدِم = آدم سالم و خوب
💠حَرُوم هَرِشت هَرِش =
حیف و میل کردن ، هدر دادن
💠آ بِرا ! =
ای برادر ، (از اصوات تعجب ، افسوس، نااُمیدی، گِله)

💠آب چِک =
آن قسمت از شروانی یا سقفی که قطرات باران می چکد ، آن قسمت از زمین که آب ناودان میریزد
💠اَبلِق =
اسب و حیوان دو رنگ و خال خالی ، اسب قهوه ای با دست دو پای سفید
💠بِن بیاردِن =
از ریشه در آوردن ( گیاه و درخت و سبزی )

💠بِن بیار =
از ریشه در بیار ( فعل امر)
💠بِن بَکِت = نَسِل بَکِت =
نوعی نفرین نسل و ریشه کسی منقرض شود منقطع شود نابود شود
💠بِن =
پایین ، زیر ، تَه ، واحد شمارش پیاز و سیب زمینی

💠چَک چو بَویئِن =
از دست دادن جان ، بی جان شدن ، جان دادن ، چَک یعنی پا ،
💠چَک بَزُئِن =
دست و پا زدن و تکان دادنِ پا هنگام جان دادن و درد.
💠جان کَندِش هِکاردن =
جان دادن ِ لحظه آخر عمر( احتضار)

💠سیرانگ هدائِن =
فریاد و بانگ‌ِ بلند و موزون ِ گالش ها و چوپانان در جنگل های هزارجریب مازندران( برای دور کردنِ حیوانات وحشی از دام اهلی)

💠وَنگ هِکاردِن =
صدا زدن ، صدا کردن
شونگ( او) هِکاردِن= فریاد زدن ، شیوَن و جیغ و داد و بیداد کردن
💠شِواش هِدائِن =
صدای دسته جمعی ِ زنانِ هزارجریبی برای اِبراز شادی و خوشحالی هنگام جشن عروسی.

💠مار دِنگُوئِن =
گوساله را پیش گاو مادر آوردن جهت خوردنِ شیر پستان
💠گَره جینکا = آبخانه =
ظرف ادرار نوزاد در گهواره که قدیم از جنس کوزه و بعدها از جنس حلب یا روی بوده است ، برای نوزاد پسر از نِی و موم هم در داخل ظرف استفاده میشد.

💙ضمایر فاعلی مازنی:
🌻مِن = من
🌻تِه= تو
🌻وِه= او ، وِی
🌻اِمان = ما
🌻شِمان = شما
🌻وِشُون = ایشان ، آنها
مثال : اِمان ،زمین سَر دَویمی ، ما سر زمین یا مزرعه بودیم

💙ضمایر مالکیت در زبان محلی هزار جریبی مازندران :

🌻مِنِه، مِنِ ، مِئِه ،مِ = مال من
🌻تِنِه ، تِئِه ،تِ ، شِمِه= مال تو
🌻وِنِه = مال او
🌻اِمانِ = مال ما
🌻شِمانِ = مال شما
🌻وِشُونِ = مال آنها یا ایشان

مثال : وِشُونِ وَچه = فرزند آنها
🌐
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
#پژوهش_اِدمُلّاوَند
@edmolavand ﷽
📎#کانال_تخصصی_در_ایتا
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─