پژوهشگر محسن داداش پور باکر

پژوهش اِدمُلّاوَند:
🔴شبهه
👇👇
‏*شاه اسماعیل صفوی بنیانگذار تشیع در ایران*

‏شاه اسماعیل صفوی مانند دیگر حکام جنایت کار و خونخوار تاریخ، خود را نماینده‌ی خدا بر روی زمین و همچنین منسوب و جانشین امامان شیعه میدانست و در پاسخ به امرای قزلباش که گفته بودند بیشتر مردم ایران سنی مذهب هستند و نمی خواهند شیعه شوند گفته بود:

‏"خداوند و امامان من را یاری خواهند کرد و اگر کسی در مقابلم اعتراض کند کمترین پاسخم به او شمشیر خواهد بود"

‏شاه اسماعیل پس از فتح شیراز و شهرهای اطراف در 882، دستور قتل عام صادر میکند.

‏مداحان در رسای فتوحات این شاه شریعت پناه نوشته‌اند که قزلباشان حتی سگ‌ها و گربه‌های این شهرها را هم به اتهام ناصبی بودن و دشمنی با اهل بیت قتل عام کردند.

‏در اواخر همان سال، شاه به سمت سمنان حرکت میکند و قزلباشان جلودار، قتل عام را از ولایات اطراف شروع میکنند.
‏غیاث الدین خواندمیر مینویسد:
‏مردم این آبادی‌ها تماما از صغیر و کبیر، پیر و جوان از دم تیغ رد شدند و در آن دیار کسی زنده نماند."

‏شاه اسماعیل سپس راهی سوادکوه میشود.حاکم سوادکوه حسین کیای چلاوی به قلعه‌ای در کوهستان پناه میبرد.پس از محاصره و قطع آب ورودی قلعه، حسین کیا حدود 50 روز مقاومت میکند و سرانجام به سبب کمبود آب تسلیم میشود.

‏شاه اسماعیل دستور میدهد حسین‌کیا را درون قفس بگذارند.سپس زن و دختر و پسر و نزدیکانش را در برابر قفس او برهنه میکنند و بدستور شاه، قزلباشان با وحشیگری به تمام اعضای خانواده و نزدیکان وی تجاوز می کنند.در پایان به دستور شاه، سیخ بلندی را از بدن آنان عبور میدهند. بطوریکه یک سرش از زیر پوست آخرین مهره ستون فقرات عبور کرده و سر دیگر ان از پشت گردن بیرون می‌آمد، سپس آن بیچارگان را که از درد و خونریزی به خود میپیچیدند را بر فراز آتش گرفتند تا اندک اندک و در میان ضجه‌های جان خراششان بریان شوند.

‏حسین‌کیا که شاهد تجاوز و به سیخ کشیدن عزیزانش است، گردن خود را به چوب قفس می‌سابد تا رگ او پاره شود و بیش از این شاهد ضجه‌های عزیزانش نباشد اما قزلباشان متوجه شده و مانع از خودکشی او میشوند. سپس قزلباشان به دستور شاه، گوشت کباب شده‌ی لاشه این افراد را خورده و استخوان‌هایشان را به آتش انداخته و خاکسترشان را بر باد دادند.

‏در آخر و به دستور شاه، بدن حسین‌کیا را خراشیدند و بر زخم‌ها و خراش‌ها شیره مالیدند و قفس او را پُر از مورچه و حشرات کردند. وی چند روزی به سختی زیست. پس از آن درون زخم‌ها کرم ایجاد شد و از شدت هجوم حشرات و عفونت زیاد، درگذشت. جسد او را نیز سوزاندند و خاکسترش را بر باد دادند.

‏و بدین ترتیب مردم ایران شیعه گشتند‌ تاریخ بخوانیم ملتی که از تاریخ مردمش خبر نداشته باشد راحت فریب می خورد

‏منبع:
‏تاریخ شاه اسماعیل صفوی
‏امیرحسین خنجی
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
#پژوهش_تبارشناسی_اِدمُلّاوَند
@edmolavand ﷽
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
#آوات_قلم
http://mohsendadashpour2021.blogfa.com
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─

📝پاسخ به شبهه:👇👇👇

🔴شبهه👆👆

📝پاسخ شبهه
👇👇

#پاسخ به شبهه 👇⬇️

📝مقدمه:

✍به نظر می رسد سلسله صفویه مانند تمام پادشاهان ظلم و ستم و سختگیری هایی داشته اند، هرچند به نظر می رسد،در تاریخ کارهای زشت آنان را با بزرگ نمایی و غلو، به شکل افراطی منتشر کرده اند.

🔸سختگیری پادشاهان صفویه بخصوص در آغاز این سلسله نقش موثری در افزایش گرایش به مذهب شیعه داشته، ولی دلیل اصلی تشیع ایرانیان چیز دیگری بوده است.
مردم ایران تشیع را با روح خود سازگارتر دیدند و ایران هم زمینه خوبی برای گسترش آن داشت.
مردم ایران به روح و معنا و باطن دین توجه داشتند، به همین جهت توجه آنها به اهل بیت علیهم السلام و شیعه بیشتر جلب شد.

🔸⬅️ قبل از صفویه برخی حکومتهای شیعی یا متمایل به شیعه زمینه را برای گرایش به تشیع فراهم کرده بودند، مانند حکومت آل بویه، طاهریان، دیلمیان، ایلخانان.

سلمان فارسی به نظر می رسد که اولین مسلمان ایرانی بوده، و او یقینا شیعه امیرالمؤمنین(ع) بوده است.

🔸⬅️ عوامل بسیاری در رشد شیعه در ایران تاثیر داشته، از جمله، رفتار عادلانه و با محبت اهل بیت علیهم السلام با ایرانیان، ورود امام رضا علیه السلام به ایران، خوش رفتاری و برخورد بدون تعصب آل بویه، شیعه شدن برخی حاکمان مغول(سلطان محمد خدابنده)، مهاجرت امام زادگان و سادات به ایران، تلاش برخی از علما(شیخ صدوق، شیخ بهایی،علامه حلی، علامه مجلسی) و...

🔸مورخان و سیاحان ایرانی و خارجی به نظر می رسد درباره صفویه به بزرگنمایی، دروغ و داستان سرایی روی آورده اند، هر چه قدرت و شهرت حاکمان افزایش داشته است معمولا غلو و دروغ هم درمورد آنها بیشتر می

می شده است، گاهی با انگیزه ترساندن دشمنان جنایاتی را به دروغ درباره حکومتی منتشر می کردند.

🔻حتما با دقت مطالعه
بفرمایید که مطالب مفیدی
را مفصل شرح داده است 👇⬇️
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
#پژوهش_تبارشناسی_اِدمُلّاوَند
@edmolavand ﷽
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
#آوات_قلم
http://mohsendadashpour2021.blogfa.com
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
ادامه دارد 👇👇👇

1⃣
دوران صفویه نقطه عطفی در تاریخ ایران از نظر مذهبی، سیاسی، فرهنگی است. البته پادشاهان صفوی در ابتدا باادعای زهدگرایی و پرهیز از دنیا، جایی در میان مردم ستمدیده باز کردند اما بعد تخته پوست و کشکول را کنار گذاشتند و تخت و عصای سلطنت را جایگزین آن کردند.
حاکمان صفوی با شناختی که از نقاط ضعف حکومت های محلی پیش از خود داشتند، به خوبی دریافتند که برای استمرار حکومت شان باید اقتدار، صلابت و خودرأیی خود را آشکارا به رخ زیردستان شان بکشند. شراکت قبایل قزلباش در امور سلطنت و تسلط بر شاه از یک سو و وجود دشمنی پرقدرت همانند عثمانیان از سویی دیگر و همچنین حضور پر رنگ اروپاییان (به ویژه در دوران حکومت شاه عباس) که می توانست زمینه رواج خیانت و دروغ در میان نزدیکان دربار را فراهم کند؛ این نکته مهم را به شاهان صفوی آموخت که برای بقای خود و حفظ تمامیت ارضی ایران که پس از 9 قرن از سقوط ساسانیان بار دیگر به عنوان یک کشور واحد تجدید حیات کرده بود و باید سختگیر و مقتدر و حتی بعضا بی رحم باشند.

سختگیری در مورد مجرمان و اعمال شکنجه و مجازات های بسیار وحشتناک، از جمله اموری است که مورخان و سیاحان ایرانی و خارجی بر آن متفق القول هستند. با این حال باید توجه داشت که بزرگنمایی، غلو کردن، دروغ گفتن و داستانسرایی درباره پاره ای از مسائل تاریخی شگرد خاص مورخان و نویسندگان ایرانی، به ویژه نویسندگان نزدیک به دربار شاهان بوده است.

هر اندازه قدرت و شهرت یک حاکم بیشتر، میزان این سخن پراکنی ها و غلو کردن ها هم بیشتر بوده است. در این میان شاه عباس اول پادشاه معروف و مقتدر صفویه به واسطه شخصیت تنوع طلب و خودرأی و سختگیری که از ابتدای جوانی داشت و همچنین صدور احکام و دستورات گاه بسیار خشن و رعب آور بسیار در مرکز اینگونه داستانسرایی ها و بزرگنمایی ها قرار داشه است. ماجرای جلادان یا گارد مخصوص او به نام «چیگین» که مجرمین را زنده زنده در ملأ عام می خوردند از جمله داستان هایی است که غلو بسیار در بیان آن شده است.

خوردن گوشت انسان یا آدمخواری (Cannibalism) از جمله اعمالی است که در شرع و عرف بسیار نکوهیده و سرزنش شده است. با این وجود چنین رسمی از دوران بسیار کهن در میان برخی از جوامع و اقوام بشری وجود داشته است و ما منکر آن نیستیم اما وقتی درباره چنین واقعه ای در عصری که دوران شکوفایی علم و ادب و نفوذ و گسترش تشیع در تمامی ارکان زندگی ایرانیان است، صحبت می شود، باید بسیار محتاط بود و منابع و اسناد دست اول و معتبری را مد نظر قرار داد.
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
#پژوهش_تبارشناسی_اِدمُلّاوَند
@edmolavand ﷽
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
#آوات_قلم
http://mohsendadashpour2021.blogfa.com
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─

ادامه دارد👇👇👇

2⃣
قصه از کجا شروع شد؟

آنچه ما از نوشته های برخی از مورخین از جمله نصرالله فلسفی می دانیم، آن است که گروهی از جلادان معروف به چیگین ها در دربار شاه عباس اول حضور داشتند که با دستور شاه، ناگهان به شخصی که مورد خشم سلطان قرار گرفته بود، حمله و او را با دندان تکه تکه کرده در حضور همه حاضران زنده زنده می خوردند.

نصرالله فلسفی در کتاب زندگی شاه عباس اول، این داستان را از قول کتاب خطی «روضه الصفویه» تالیف «میرزابیگ جنابذی» نقل می کند و سپس ارجاعی به کتاب های «تاریخ عباسی» نوشته «جلال الدین محمد یزدی» که منجم باشی دربار بوده و همچنین کتاب خطی «خلد برین» تالیف «محمد یوسف قزوینی» متخلص به «واله» از شعرای دوره صفویه می دهد.

باید توجه داشت که تمامی این افراد در زمره نویسندگان درباری و از طرفداران شاهان صفوی بوده اند. میرزابیگ جنابذی در کتاب خود اطلاعات بسیار کاملی درباره زندگی و خصوصیات اخلاقی شاهان اولیه صفویه می دهد. کندن پوست مجرمین، سوزاندن آنان، کشیدن میل به چشم، قطع اعضای بدن، ریختن روغن داغ روی مجرمین و سایر شکنجه ها و اعدام هایی که شرح آنها در کتاب مزبور آمده در آن روزگار در بیشتر دربارهای پادشاهان کشورهای گوناگون رواج داشته است.

مستشرقین و سیاحان اروپایی که در زمان صفویه و به ویژه در دوران حکومت شاه عباس و شاهان بعد از او به ایران سفر کرده اند، بارها از مجازات ها و شدت و سختی آنها سخن به میان آورده اند. «تاورنیه» سیاح فرانسوی از انداختن نانوایی گرانفروش به داخل تنور و به سیخ کشیدن قصابی کم فروش به دستور شاه عباس سخن گفته است.

سیاحان و سفرا و بازرگانانی مانند شاردن و اولئاریوس و برادران شرلی در سفرنامه های خود نه تنها نمونه هایی از اعدام ها و شکنجه های بسیار سخت در زمان شاه عباس را توصیف کرده اند، بلکه انجام این قبیل اعمال را به تمامی پادشاهان این دوران نسبت داده اند. بنا به نوشته همین مورخین شاه اسماعیل در کاسه سر دشمن خود شربت می نوشید یا شاه سلیمان به دلیل خشمگین شدن از چنگ نواز خود دستور داد تا بازوهای او را قطع کنند.

با این همه خورده شدن یک انسان و به تماشا ایستادن درباریان حکایتی است که مسلما هیچ سیاح و سفیر اروپایی از یاد نمی برد؛ در حالی که در گزارش های باقی مانده از ماموران دولت های اروپایی هیچ اشاره مستقیمی به این امر نشده است.

نمی توان گفت پنهان کاری آنان از ترس یا عاقبت اندیشی بوده، چرا که زمانی که خادمین خاصه و نویسندگان مورد اعتماد شاه بسیار آزادانه به نقل اینگونه حوادث و بیان سیرت و خصوصیت درباریان و شاهان می پرداختند. دیگر جای نگرانی و ترس برای بیگانگان نبوده است.

باید توجه داشت که بیشتر شاخ و برگ ها و حاشیه هایی که بر این ماجرا نوشته شده، از سوی نویسندگان معاصر بوده است؛ نویسندگانی که بی توجه به واقعیات حتی چیگین ها را همان قزلباش ها توصیف کرده اند که اینگونه اعمال وحشیانه را برای رسیدن به مقاصد خود انجام می دادند.
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
#پژوهش_تبارشناسی_اِدمُلّاوَند
@edmolavand ﷽
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
#آوات_قلم
http://mohsendadashpour2021.blogfa.com
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
ادامه دارد👇👇👇

3⃣
چیگین ها، مغولان صفوی

آنطور که از شواهد و نوشته های این مورخین برمی آید، چیگین ها در حکم محافظین و جلادان خاصه شاهی بودند و مجازات هایی که از سوی این گروه اعمال می شد، بازمانده رسوم حکومت مغول در ایران بود. این گروه ظاهرا توسط شاه اسماعیل اول تشکیل شده بودند و پس از آن دیگر پادشاهان صفوی و شاید بیشتر از همه شاه عباس اول از وجود آنان استفاده می کرد.

این گروه دارای لباس مخصوص و متمایز از دیگر دسته ها بودند و فرماندهی آنان در زمان شاه عباس برعهده شخصی به نام «ملک علی سلطان جارچی باشی» بوده است. باید به خاطر داشت که این گروه کاملا جدا از طوایف قزلباش بودند.

چیگین ها همواره در بارگاه شاه حاضر بودند و به اشاره وی بر مجرمین حمله کرده گوش و بینی و پوست بدن مجرم را با دندان قطع می کردند. فرمانده آنان به نوعی در حکم دلقک شاه بود. در حضور وی اجازه مسخرگی و شوخی داشت و هر کسی را که شاه می خواست بدون توجه به مقام و مرتبه، به باد تحقیر و تمسخر و آزار می گرفت.

بی تردید نوع مجازات محکومین توسط این گروه بسیار رعب انگیز بوده است، اما اینکه آنان انسانی را به طور کامل به یک اشاره شاه عباس می خوردند، بسیار جای تأمل دارد. شاید بتوانیم این قبیل داستان ها را به حساب همان بزرگنمایی ها و غلوهای تاریخی بگذاریم.

انعکاس چنین مجازات های سخت و ترس آور توسط نویسندگان درباری و البته پرداختن به حواشی و دادن پروبال بیشتر به واقعیت، نوعی از شیوه نگارش نویسندگان درباری بوده که تا دوره قاجار نیز ادامه داشت. برجسته کردن چنین اعمالی از دید نویسندگان نوعی نمایش قدرت و اقتدار شاه به حساب می آمد.

در منابع اصلی درباره این گروه شاید تنها یک صفحه مطلب وجود داشته باشد. آنان ناگهان در دربار صفویه ظاهر شده و ناگهان هم محو می شوند. باز هم تاکید می کنیم که ما منکر دسته چیگین ها و استفاده از روش های بسیار سخت شکنجه و اعدام در دوره صفویه نیستیم، آنچه ما بر آن اصرار داریم، این است که واقعیت امر به آن شدت نبوده است. در کتاب «عالم آرای عباسی» نوشته اسکندر بیگ منشی ترکمان که در بسیاری از وقایع دوران شاه اسماعیل دوم تا پایان حکومت شاه عباس حضور داشته است، هر چند از سختگیری های شاه بسیار گفته اما همانند نویسندگان اروپایی به زنده خواری ملازمان شاه اشاره مستقیمی ندارد.

از سویی باید توجه داشت که جنابذی، قزوینی و یزدی که به جلادان آدمخوار شاه عباس اشاره کرده اند، بارها و بارها از ذوق و هنردوستی و رقت قلب و مهماندوستی و شوخ طبعی و آگاهی او نسبت به مسائل مختلف سخن به میان آورده اند، چنانچه بخواهیم شخصیت شاه عباس را بنا بر تمامی آنچه این نویسندگان توصیف کرده اند، وصف کنیم؛ باید بگوییم که او جمع اضداد بوده است. انسانی در حد کمال در مهربانی و بخشش و دینداری و همچنین در ظلم و ستم و قتل و کشتار.
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
#پژوهش_تبارشناسی_اِدمُلّاوَند
@edmolavand ﷽
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
#آوات_قلم
http://mohsendadashpour2021.blogfa.com
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
ادامه دارد.👇👇👇

4⃣
زورآزمایی با عثمانی

برای شناخت درست از وقایع تاریخی و افرادی که سازنده این تاریخ هستند، باید تعصبات را کنار گذاشت و وقایع و انسان ها را همانطور که بودند، باور کرد و شناخت صحیحی نسبت به منابع دست اول پیدا کرد.

می دانیم که شاه عباس از عیب مبرا نبود. خشم ناگهانی او و قساوتش بود که او را وادار به کور کردن و قتل پسرانش کرد اما فراهم آوردن لشگری آدمخوار توسط شاه عباس و نگهداری آنان در نزدیکی خود امری است که از حاکمی همچون وی بسیار بعید می نماید. کسی که به راحتی می تواند انسانی را زنده، تکه تکه کرده و ببلعد، بی تردید هیچگونه پایبندی و تعلق خاطری ندارد. اینگونه انسان ها را به راحتی می توان با پرداخت پول خرید و وادار به هر کاری ولو قتل ارباب شان کرد.

شاه عباس دشمنان بسیاری داشت که خواهان مرگش بودند. از برخی سردمداران سرخورده قزلباش تا طرفداران ترک های عثمانی و حتی افراد خانواده خود شاه، بودند کسانی که با اجیر کردن این آدمخوارها، آنان را وادار کنند تا همان بلایی را که بر سر مجرمان می آوردند، در مورد شاه اجرا کنند.

چه چیز باعث می شد تا شاه عباس این موجودات وحشت آور و غیرقابل اطمینان را در نزدیک خود نگهدارد؟ شاید داستان واقعا به گونه دیگری است. باید فکر کرد و دریافت چرا نویسندگان درباری دوره صفوی تا این اندازه سعی در ترسناک جلوه دادن دربار شاهان خود داشتند؟ این بزرگنمایی ها را می توان سیاستی در دور کردن دشمنان داخلی و خارجی دانست.

توجه داشته باشید که دشمن بزرگ صفویان یعنی ترکان عثمانی دارای درباری به مراتب رعب آورتر و هراسناکتر از صفویان بودند. آیا می توان این اخبار را نوعی زورآزمایی و همترازی با امپراتوران عثمانی دانست؟

5⃣
تشيع صفوی؛ توهم يا واقعيت؟
مذهب تشيع يکي از مهم ترين مذاهب شناخته شده اسلامي در دنياي معاصر است؛ پيش از پيروزي انقلاب اسلامي ايران، دين اسلام اغلب از زاويه مذاهب اهل سنت مورد شناسايي، تحليل و بررسي قرار مي گرفت و متون سنتي اهل سنت مبناي قضاوت درباره ابعاد گوناگون اسلام بود؛ اگرچه مستشرقان و پژوهش گران تاريخ، کم و بيش با قرائت شيعي از دين اسلام، که با محوريت رفتار و گفتار اهل بيت عليهم السلام و عنصر پوياي امامت شکل گرفته است، آشنا بودند، اما هنوز ظرفيت ها و نقاط قوت برجسته اي که در اين مذهب وجود دارد، براي همه روشن نبود؛ با طلوع خورشيد انقلاب اسلامي ايران و آثار گسترده و عميقي که بر مناسبات گوناگون سياسي، فرهنگي، معنوي، اقتصادي، ... جهان گذاشت، اسلام کم کم به صورت ديگري خود را بر مردم دنيا آشکار کرد و همين امرموجب پيدايش مراکز و دپارتمان هاي تحقيقاتي و رشته هاي متعدد پژوهشي پيرامون ابعاد گوناگون مذهب تشيع شد؛ شايد بتوان گفت که مذهب تشيع، تنها مذهب اسلامي است که از ابتداي تولد تاکنون به علل گوناگون تاريخي، جامعه شناختي، سياسي، ... همواره در معرض شناسايي و نقد بوده است؛ افراد و گروه هايي که از خاستگاه دشمني و ضديت با شيعه به بررسي و نقد آن روي آورده اند، اغلب کوشيده اند تا آن را به عناصري بيرون از ريشه هاي اصلي و اصيلش، در رفتار و گفتار پيامبر، نسبت داده و آن را نوعي جعل تاريخي جلوه دهند؛ ارزيابي موفقيت يا عدم موفقيت اين افراد و گروه ها را بايد در جاي ديگري بررسي کرد، اما بي ترديد يکي از مهم ترين تحليل هاي تاريخ محورانه، تحليلي است که شکل گيري تشيع را به دوران حکومت صفويه ارجاع کرده و تلاش مي کند تا با سرهم کردن ادله تاريخي، اثبات کند که صفويان اول بار و براي تحکيم و گسترش پايه هاي حکومت خود، مذهب شيعه را به وجود آوردند و گسترش دادند؛ و حتي گروههاي سلفي و تکفيري نيز امروزه به اين امر استناد مي کنند.

در اين نوشتار و دو نوشتار ديگر بنا داريم تا با طرح چنين شبهاتي، به بررسي و نقد آنها بپردازيم.

يکي از شبهاتي که مطرح مي شود اينکه از لحاظ تاريخي و جامعه شناختي، ريشه هاي مذهب تشيع به دوران صفويان مي رسد؛ صفويان با پديدآوردن مذهب تشيع و از طريق اعمال زور و خشونت، توانستند بر ايران مسلط شده و دامنه حکومت خود را در تمام مناطق اين کشور پهناور گسترش دهند؛ پايه گذار مذهب تشيع، شاه اسماعيل اول بود که با همراهي قزلباش ها و غلبه قهرآميز بر مخالفان، به بسط و توسعه مذهب تشيع همت گماشت!(1)
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
#پژوهش_تبارشناسی_اِدمُلّاوَند
@edmolavand ﷽
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
#آوات_قلم
http://mohsendadashpour2021.blogfa.com
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
ادامه دارد 👇👇👇

6⃣
ريشه تشيع در عمق تاريخ اسلام

درپاسخ بايدگفت يکي از شيوه هاي مرسوم در ميان اهل سنت در نقد مذهب شيعه، انتساب آن به شخصيت هاي موهوم و جريان هاي خاص سياسي است؛ پاره اي از عالمان سني، به جاي نقد عالمانه و منصفانه مباني کلامي، تاريخي و روايي مکتب تشيع، با نسبت دادن اين مکتب به افراد موهومي مانند عبدالله بن سبا و يا جريان هاي سياسي اي مانند صفويه، مي کوشند از نقد عالمانه اي، که از قضا توان آن را هم ندارند، بگريزند؛ از افسانه عبدالله بن سبا(2)که بگذريم، هرچند صفويه نقش مهمي در گسترش مذهب تشيع در ميان ايرانيان داشتند و براي اول بار حکومت يکپارچه و مقتدري با گرايش هاي شيعي بنا نهادند، اما هرگز نمي توان پذيرفت که پايه گذار مذهب شيعه بوده اند؛ مذهب شيعه، که با محوريت ولايت و محبت اهل بيت پيامبر (صلي الله عليه و آله) بنيان نهاده شده است، ريشه در اعماق تاريخ اسلام و آموزه هاي نبوي دارد؛ آنجا که پيامبر به امام علي عليهما السلام فرمود: يا علي! انت و شيعتک هم الفائزون يوم القيامه(3)؛ نکته مهمي که بايد به اين حقيقت افزود اين است که شيعيان هرگز خود را مذهب يا فرقه اي در عرض ديگر فرق اسلامي نمي دانند تا کسي به دنبال تاريخ شکل گيري آن برآيد؛ بلکه شيعه، به حق، خود را اسلام راستين و تفسير حقيقي اسلام ناب محمدي مي داند!

تشيع، نهالی که پيامبر غرس کرد!

اسناد و مدارک و دلايل تاريخي فراواني بر اين حقيقت تاکيد دارد که نه تنها مذهب شيعه، مذهبي ريشه دار در تاريخ اسلام است و بنياد آن در زمان خود پيامبر(ص)بنا نهاده شده است، بلکه ورود تفکر و گرايش شيعي به ايران هم در سال هايي بسيار دورتر از پيدايش صفويان اتفاق افتاده است؛ هرچند نمي توان انکار کرد که صفويان، با انگيزه هاي گوناگوني، به گسترش و تحکيم پايه هاي تشيع در ايران کمک کردند؛

محققان بر اين باورند که ما هنوز اطلاعات کمي درباره تاريخ صفويان داريم؛ «در چند دهه اخير، دشمني‌هاي زيادي با صفويان شده است كه ريشه در برخي ناآگاهي‌هاي تاريخي و مذهبي دارد؛

جريان روشنفكري ديني در ايران، در مقطعي از حركت خود، با حمله به صفويان و فرهنگ مذهبي صفوي، كوشيد تا آن را از پايه، سست گرداند؛ مع الاسف، اين حركت توفيق زيادي به دست آورد و توانست در يك مقطع تاريخي، تصور مردم كشور ما را به آن دوره، بدبين سازد؛ چيزي كه هنوز آثار آن در اذهان و افكار جامعه برجاي مانده است».(4)در حالي که مي دانيم صفويه خدمات زيادي به کشور و مذهب ما داشته است؛ هرچند دوران حکومت صفويان، همانند بسياري از دوره‌ها، خالي از خبط و خطا، بويژه از سوي شاهان صفوي نبوده است.

شکي نيست که صفويان در گسترش مذهب تشيع نقش برجسته اي دارند، اما آيا مي توان به آساني باور کرد که تشيع در تاريخ ايران پيش از صفويه سابقه اي نداشته است و صفويه با خشونت و اجبار آن را رسميت بخشيده و ترويج کرد ه اند؟!

يقيناً هيچ حکومتي نمي تواند بدون فراهم آوردن زمينه و ساختار اجتماعي مناسب، اقدامات مهمي همچون تغيير مذهب را در يک جامعه اجرا و نهادينه کند؛ اين واقعيت مهم و سنت اجتماعي، درباره حکومت صفويه هم ساري و جاري است؛ ما بر اين باوريم که اگر در مقطعي از تاريخ، دولتي شيعي در ايران به قدرت رسيد و در توسعه فکر شيعي کوشش کرد و اين فرهنگ و مذهب تا به امروز همچنان محکم و پابرجاست، در نتيجه تحولات داخلي و اجتماعي و ساختارهاي فرهنگي جامعه بوده است؛ به يقين تشيع در بستر جامعه ايراني به حدي از گستره و باور عميق مردمي تبديل شده بود که ناگزير دولتي شيعي لازم بود تا براساس خواست مذهبي و ديني مردم، ساختارهاي سياسي را سامان دهد؛ نکته جالب توجه اينجاست که شاهان صفوي، در ابتدا صوفي مسلک بودند، اما وقتي با توده عمومي شيعي در جامعه ايران مواجه شدند، آهسته آهسته مسلک خود تغيير داده و به تشيع گرويدند؛ چرا که مي خواستند بر جامعه اي شيعي حکمراني کنند!
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
#پژوهش_تبارشناسی_اِدمُلّاوَند
@edmolavand ﷽
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
#آوات_قلم
http://mohsendadashpour2021.blogfa.com
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
ادامه دارد 👇👇👇

7⃣
ريشه های تشيع در اعماق تاريخ ايران

اندكي پيش از سقوط عباسيان، تشيع پيشرفت خود را در عراق، شام و ايران آغاز كرده بود؛ با سقوط دولت عباسيان، حركت شيعي، در عراق و ايران سرعت بيشتري به خود گرفت؛ افزون بر اين، ظهور تشيع در جهان اسلام، به شكل‌هاي مختلفي خود را نشان داد؛ يكي از صورت هاي ظهور فکر شيعي‌، درآميختن آن با تصوف بود؛ اين آميختگي شايد يکي از مهم ترين جلوه‌هاي اوج‌گيري تشيع در تمامي بلاد اسلامي به شمار مي رود؛ بسياري از عقايد شيعه به نحله‌هاي تصوف مسلمان راه يافت و از آنجا كه صوفي گري در ميان سنيان، نفوذ چشمگيري داشت، بطور طبيعي زمينه بسط تشيع فراهم مي شد».(5)

منابع و مدارک گوناگوني بر اين واقعيت تاکيد دارند که تشيع، سا ل ها پيش از تشکيل حکومت صفويه، در پهنه سرزمين ايران گسترش يافته بود؛ با شروع قرن دوم هجري، تشيّع از مرزهاي جزيره العرب و عراق بيرون رفت و به تمام قلمرو اسلامي کشيده شد؛ با توجه به پراکندگي شيعيان و علويان در سرزمين هاي اسلامي، اين مسئله به خوبي قابل فهم است؛ از زمان حجاج بن يوسف ثقفي، مهاجرت شيعيان و علويان از کوفه به ديگر مناطق پررنگ تر و شديدتر شد؛ اين مهاجرت ها در قرن دوم هجري و با شروع تبليغات شيعي و نهضت هاي علويان شتاب بيشتري به خود گرفت.(6)

نهضت هاي علويان در دوران عباسيان هم پيوسته رخ مي داد؛ يکي از نتايج قطعي اين نهضت ها، پراکندگي علويان در مناطق گوناگون بود؛ چنانکه بعد از قيام محمد نفس زکيه در زمان حکومت منصور و شکست او، نوادگان امام حسن (عليه السلام) در مناطق گوناگون پراکنده شدند؛

مسعودي، مورخ شهير، در اين باره مي نويسد: «برادران محمد بن عبدالله (نفس زکيه)، در بلاد گوناگون پراکنده شدند ...؛ برادرش، يحيي، به ري و از آنجا به طبرستان رفت؛ برادر ديگرش، ابراهيم، به بصره رفت و در آنجا لشکري از مردم اهواز، فارس و ساير شهرها گرد آورد.(7)

همچنين در قرن دوم هجري، حرکت مبلغان بني هاشم (بني عباس) به خراسان آغاز شد و مردم زيادي در آنجا به تشيّع گرويدند؛ يعقوبي، مورخ مشهور، مي نويسد: «وقتي زيد بن علي بن الحسين به شهادت رسيد، شيعيان در خراسان به جنب وجوش آمدند و تشيّع خود را آشکار کردند؛ خطيبان، آشکارا ظلم و ستم بني اميه بر خاندان پيامبر را بازمي گفتند»؛(8) پاره اي از مورخان نوشته اند: «در سالي که يحيي (فرزند زيد) کشته شد، هر طفلي که در خراسان به دنيا آمد، نامش را يحيي نهادند».(9)

قم، حرم اهل بيت (ع)

قم يکي از مهم ترين شهرهاي شيعه نشين ايران است که از قرن دوم هجري، سابقه تشيع پررنگي داشته است؛ قم از ابتدا به دست شيعيان بنيان گذاري شد و از روز نخست، شيعيان در آن ساکن شدند و همواره شيعه نشين بوده و هست؛ تشيّع قم، همواره دوازده امامي بوده و انحراف به آن راه نيافته است؛ بسياري از مردم قم خدمت ائمه اطهار (عليهم السلام) مي رسيدند و از محضر آن بزرگواران کسب فيض مي کردند و پيوسته با امامان خود رابطه داشتند؛ از اين رو قم، به يکي از مهم ترين تجمع گاه هاي شيعي تبديل شد و شيعيان، بويژه علويان، از هرسو بدانجا آمدند و در آن سکني گزيدند؛ در پايان قرن دوم هجري، ورود بي بي فاطمه معصومه (س)، نقطه عطفي در تاريخ اين شهر محسوب مي شود.(10)

شهرهاي اهواز، همدان، سيستان، بُست و ري مناطقي از ايران است که در قرن سوم هجري وکلاي ائمه اطهار (عليهم السلام) در آنها بوده اند؛ در قرن سوم، کوفه، قم و نيشابور مهم ترين شهرهاي شيعي به شمار مي رفتند و فقه شيعي براساس احاديث ائمه اطهار (عليهم السلام) در آنها تدريس مي شده است.(11)

وجود دولت علويان طبرستان در منطقه شمال ايران، بين سال هاي250 تا 316 هجري، باعث بسط تشيع در مناطق مختلف ايران گرديد و يکي از نخستين دولت هاي شيعي به تدريج شکل گرفت؛ علويان طبرستان در چند برهه ، برمناطق ري، زنجان و قزوين نيز چيره شدند(12) و يقيناً زمينه ها و بستر تشيع را در اين مناطق گسترش دادند.
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
#پژوهش_تبارشناسی_اِدمُلّاوَند
@edmolavand ﷽
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
#آوات_قلم
http://mohsendadashpour2021.blogfa.com
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
ادامه دارد 👇👇👇

8⃣
آل بويه، نخستين دولت شيعی ايرانی

در همين راستا بايد از دولت مهم آل بويه نيز ياد کرد؛ اين دولت قدرتمند شيعي از سال 328 تا 446 هجري، به مدّت نزديک به يک قرن و نيم توانست بر جغرافياي ايران تسلّط داشته و به صورت عمومي باعث گسترش تشيع شد.در اين دوران اقدامات زيادي مبتني بر مذهب تشيع، پديد آمد که به پاره اي از آنها اشاره مي کنيم:

1. حمايت دولتي و مردمي از علماي بزرگ شيعه، به صورتي که بسياري از کتاب هاي معتبر شيعه در اين دوران تاليف شده اند؛ کتاب هايي چون الاستبصار و التهذيب، تاليف شيخ طوسي (م 460)، من لايحضره الفقيه، تاليف مرحوم شيخ صدوق (م 381) که هرسه از کتب اصول چهارگانه شيعه به شمار مي روند؛ الارشاد، تاليف شيخ مفيد (م 413)، رجال نجاشي (م 450) و ...

2. برگزاري علني مراسم عاشوراي حسيني، كه مختص شيعيان اثني عشري است. به اعتراف برخي از مورخان، در زمان حكومت آل بويه در ايران و عراق، علاوه بر عزاداري، ساير شعارهاي شيعي، آشكارا رواج يافت و مي توان گفت كه در ايران مرحله بسيار مهمي براي بسط مذهب تشيع به وجود آمد كه تا آن زمان سابقه نداشته است.

3. وارد شدن شيعيان به امور دولتي و اقدام آنها به ساختن بارگاه هاي امامان عليهم السلام نيز در اين دوران صورت گرفت.(13)

دولت ايلخانان و بسط تفکر شيعی

دولت ايلخانان را در مدت محدودي، مي توان از دولت هاي شيعه در ايران به شمار آورد؛ هرچند مدت شيعه بودن آن دولت کوتاه بود، ولي به جهت وسعت قلمرو، تاثير زيادي بر گسترش شيعه داشتند؛ دوران ايلخانان مغول يکي از بهترين دوران ها براي ترويج تشيع، بويژه در ايران بود؛ در اين دوره براي اولين بار تشيع در تمامي سرزمين ايران به عنوان مذهب رسمي اعلام شد؛ اولجايتو يا سلطان محمد خدابنده، که در ابتدا به مذهب حنفي و سپس شافعي روي آورده بود، به دليل نزاع و تنش شديد پيروان اين دو مذهب، به تشيع گرويد؛ وجود علامه حلي که در آن زمان، شهرتي فرامنطقه اي داشت، در کنار سلطان محمد اولجايتو و برگزاري جلسات بحث و مناظره بين او و علماي اهل سنت، به اثبات حقانيت مذهب اهل بيت عصمت و طهارت (ع) و مذهب شيعه کمک زيادي کرد.(14)
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
#پژوهش_تبارشناسی_اِدمُلّاوَند
@edmolavand ﷽
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
#آوات_قلم
http://mohsendadashpour2021.blogfa.com
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
ادامه دارد 👇👇👇

9⃣
صفويان و گسترش مذهب شيعه

آنچه گفته شد، تنها مختصري از وجود زمينه ها و بسترهاي مهم براي ورود و گسترش مکتب تشيع در مناطق ايران، پيش از ظهور صفويان است؛ تشيع، قرن ها قبل از صفويه توانسته بود در ايران رشد کند و به صورت انبوه، طرفداراني پيدا کند؛ کار صفويان اين بود که بنابر انگيزه هاي گوناگون، براي رسيدن به اهداف خود، مذهب تشيع را مذهب رسمي اعلام كرده و به گسترش بيش از پيش آن ياري رساندند و علماي شيعه با استفاده از شرايط به وجود آمده، در راه ترويج مكتب تشيع و تحکيم و تعميق فرهنگ آن تلاش هاي زيادي از خود نشان دادند.

هرچند نمي توان و نبايد تمام اقدامات دولت صفويه را مورد تاييد قرار داد و از سخت گيري هاي غيرمنطقي آنان براي رسمي کردن مذهب تشيع، در ابتداي شکل گيري دولت صفوي، دفاع کرد، اما چنانکه محققان معتقدند، در مورد خشونت ها و اقدامات ايذايي آنان بقدر زيادي، بزرگنمايي شده است.

شاه دستور داد تا علنّا نام دوازده امام را در خطبه خواندند و اعلان لعن كردند و برخي جوانان قزلباش مسلح ايستاده بودند تا در صورت مخالفت، مخالف را از ميان بردارند؛ اما اين برخورد شاه براي آن بود تا در آغاز كار، زهره چشمي از مخالفان بگيرد، ولي در ادامه، كار به راحتي پيش رفت و هيچ گونه جنبش ضد شيعي مسلحانه در ايران برپا نشد؛ طبيعي است كه ترس از قزلباشان وجود داشت، اما مخالفان هم انگيزه زيادي براي مقاومت نداشتند؛ طي سال‌ها درگيري صفويان و عثمانيان، هيچ نيروي داخلي، با انگيزه سني گرايانه، به حمايت از عثمانيان اقدام نكرد؛ اين در حالي است كه جنبش‌هاي افراطي و غالي فراواني در ايران به وجود آمد؛ روشن است كه به سادگي نمي‌توان از اين امر گذشت.(15)

سياست صفويان، به رهبري شاه اسماعيل، در رسميت دادن به تشيع اثني عشري، با مقاومت چنداني روبرو نشد؛ زيرا براي مردم ايران، زمينه هاي فراواني براي تشيع وجود داشت و آنها خيلي پيشتر مذهب تشيع را پذيرفته بودند؛ سياست هاي تشويقي نيز در اين زمينه وجود و تاثير داشت؛ چنان كه در دو منطقه سرخه سمنان، سنگ نوشته هايي از شاه عباس بر جاي مانده که حاوي اين دستور است که اگر كسي شيعه شود، از ماليات معاف خواهد بود.(16)

از طرف ديگر، موفقيت مذهب تشيع در نفوذ در کشور پهناور ايران، نه فقط برخاسته از قدرت سلسله صفويان، بلكه ناشي از جاذبه هاي ذاتي آن است؛ از همان ابتدا و از دوران شاه اسماعيل صفوي، عالمان شيعه از جبل عامل، بحرين و سرزمين هاي شمال شرقي عربستان و عراق به ايران دعوت شدند تا پايه هاي فکري و عقيدتي تشيع را در ميان مردم عمق بخشند؛ بنابراين، قدرت سياسي در کنار قدرت فرهنگي و زمينه هاي اجتماعي، توانسته است نقش برجسته اي ايفا کند.
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
#پژوهش_تبارشناسی_اِدمُلّاوَند
@edmolavand ﷽
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
#آوات_قلم
http://mohsendadashpour2021.blogfa.com
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
ادامه دارد 👇👇👇

🔟
منابع :

1. مقاله : صفويان و تغيير ماهيت مذهبي ايرانيان.

2. ر.ک. سيد مرتضي عسگري، عبدالله بن سبا و نيز 150 صحابي ساختگي؛

3. تاريخ مدينه دمشق، ج42، ص333

4. رسول جعفريان، صفويه در عرصه دين فرهنگ و سياست، تهران، پژوهشكده حوزه و دانشگاه، چ اول، ش‌1379، ج1، ص15مقدمه مولف.

5. همان، ص17.

6. غلامحسن محرمي، تاريخ تشيع از آغاز تا پايان غيبت صغري، قم، موسسه امام خميني، چ ششم، 1386ش، ص184.

7. مسعودي، مروج الذهب، تحقيق اسعد داغر، قم، دار الهجرة، چ دوم، 1409ق، ج 3، ص 296.

8. يعقوبي، تاريخ اليعقوبي، بيروت، دار صادر، بي تا، ج 2، ص 326.

9. مسعودي، پيشين، ج3، ص213.

10. محرمي، پيشين، ص186-187.

11. همان، ص188.

12. طبري، تاريخ طبري، تحقيق محمد ابوالفضل ابراهيم، بيروت، دارالتراث، چ دوم، 1387ق، ج9، ص346.

13. غلامحسن محرمي، درسنامه تاريخ تشيع، قم، نشر هاجر(حوزه علميه خواهران)، چ اول، 1391ش، ص230تا232.

14. همان، ص254.

15. جعفريان، پيشين، ج1، ص25.

16. رسول جعفريان، تايخ تشيع در ايران، سازمان تبليغات اسلامي، چ پنجم، 1377ش، ج1، ص 760.

روزنامه كيهان، شماره 21059 به تاريخ 27/2/94، صفحه 6 (معارف)
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
#پژوهش_تبارشناسی_اِدمُلّاوَند
@edmolavand ﷽
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
#آوات_قلم
http://mohsendadashpour2021.blogfa.com
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─