پژوهش اِدمُلّاوَند:
💥معرفی کتاب
📗نام کتاب: امام تبرستان/شبخ ابوالعباس قصاب آملی (تبار و مزار)
📝مولف: رشید محمدی لیتکوئی
⚙ناشر: مِلرد
🖨چاپ و صحافی: ...
💾نوبت چاپ:
📑تعداد صفحات:
🌍آمل پژوهی ۱۳
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
#پژوهش_تبارشناسی_اِدمُلّاوَند
@edmolavand ﷽
📎#کانال_تخصصی_در_ایتا
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
🖌نمایه قرین به شمایل مرحوم ابوالعباس قصاب آملی رضوان الله
📌اثری از خانم ماریا طبری که در کتاب ((امام تبرستان شیخ ابوالعباس قصاب آملی (تبار و مزار) )) به قلم استاد رشید محمدی لیتکوئی الصاق شده است.
📌ابوالعباس احمد بن محمد بن عبدالکریم قصاب آملی مشهور به شیخ ابوالعباس قصاب آملی عارف و صوفی نامدار ایرانی قرن چهارم قمری بود.
📌وی مرید محمد بن عبدالله طبری و او مرید ابومحمد جُرَیری و او مرید جنید بغدادی بود.
📌ابوالعباس معاصر با عضدالدوله دیلمی (۳۷۲–۳۳۸ ق) بود.
📌قصاب از مشایخ صوفیهٔ آمل و طبرستان بود و علم بالای لدنی داشت.
📌شهاب‌الدین یحیی سهروردی ایشان را از حکما شمرده و در کنار بایزید بسطامی و حسین منصور حلاج و ابوالحسن خرقانی از ادامه دهندگان حکمت خسروانی دانسته‌است.
📌عطار نیشابوری از او با القابی همچون: قطب اصحاب، شیخ عالم، نقیب مشایخ، شیخ مطلق، پیر و سلطان عهد یاد می‌کند.
او از طایفه جوانمردان و اصحاب فتوت آمل بوده‌است و پدرش قصاب بود.
🗓زادهٔ سده چهارم قمری آمل، مازندران
🖤درگذشت اواخر قرن چهارم
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
#پژوهش_تبارشناسی_اِدمُلّاوَند
@edmolavand ﷽
📎#کانال_تخصصی_در_ایتا
💥ابوالعباس قصاب آملی
ابوالعباس ، از عرفای طبرستان در قرن چهارم بود.
📌فهرست مندرجات
۱ - معرفی اجمالی
۲ - فتوت و مروت
۳ - درگذشت
۴ - شاگردان
۵ - سفارشات
۶ - شطحیات
۷ - منابع
۸ - پانویس
۹ - منبع
۱ - معرفی اجمالی
از زندگی احمد بن محمد بن عبدالکریم، مشهور به قصّاب آملی ، این اندازه می‌دانیم که حنبلی مذهب و شیخ آمل و طبرستان بود.
[۱]
شیخ اشراق وی را از حکما شمرده و او را، در کنار بایزید بسطامی و حلّاج و خرقانی ، از ادامه دهندگان حکمت خسروانی دانسته‌است.
[۲]
می‌گویند قصّاب امّی (درس‌ناخوانده) بود، اما مشکلات عرفانی و معنوی بزرگان عصر خویش را حل می‌کرد .
[۳]
[۴]
ابوالحسین حدّاد هروی و احمد بن محمد بن حمزه صوفی ملقب به شیخ عمو از مصاحبان قصّاب بودند.
[۵]
گویا وی در شهر آمل خانقاه داشته و مدتی ابوسعید ابوالخیر نیز مقیم آن‌جا بوده‌است.
[۶]
[۷]
برخی نسب معنوی وی را به تصوف ، به واسطۀ عبدالله طبری و ابومحمد جُرَیری، به جنید بغدادی رسانده‌اند.
[۸]
[۹]
[۱۰]
۲ - فتوت و مروت
قصّاب به فتوت و مروت مشهور بود و شاید همین اشتهار سبب شده‌است که سلمی نام وی را در طبقات‌الصوفیه نیاورد.
[۱۱]
[۱۲]
در احوال و اقوال قصّاب پاره‌ای قرائن وجود دارد که ارتباط وی را با فتوت و جوانمردی نشان می‌دهد، از جمله سهلگی
[۱۳]
از قول مرشد خود، ابو عبدالله داستانی، نقل کرده‌است که هیچ مقامی نزد داستانی بالاتر از درجۀ فتوت نبود. او نخستین کسی را که به این راه رفت بایزید و پس از او ابوالعباس قصّاب می‌دانست. به گزارش انصاری
[۱۴]
نیز قصّاب آملی به عقیل بُستی شلوار (سروال) داده و سروال از جمله لوازم تشرف به آیین جوانمردی است. همچنین انصاری
[۱۵]
نقل کرده‌است که ابوالحسن حداد، «از ظرفای صوفیان» در خراسان ، هنگام بازگشت از مکه ، به آمل رفت و تنها سؤال وی از قصّاب این بود که جوانمردی چیست؟ به نظر می‌رسد که پرسش وی دربارۀ جوانمردی، و نه دربارۀ زهد یا فقر و یا تصوف ، نشانه‌ای دیگر برای ارتباط قصّاب با اهل فتوت باشد. افزون بر این‌ها، از وی سخنانی دربارۀ جایگاه و مقام عالی جوانمردی ذکر شده‌است، از جمله اینکه «اهل بهشت به بهشت فرود آیند و اهل دوزخ به دوزخ، پس جای جوانمردان کجا بود؟ که او را جای نبود نه در دنیا و نه در آخرت »
[۱۶]
یا «جوانمردان راحتِ خلقند نه وحشت خلق، که ایشان را صحبت با خدا بود از خلق ، و از خدای به خلق نگرند».
[۱۷]
همچنین گفته شده وی اهل سخن گفتن با خلق بوده‌است
[۱۸]
و توصیه‌های بسیار بر اطعام درویشان داشته و فضیلت این کار را بیش از صد رکعت نماز یا به جا آوردن دائم نماز شب می‌دانسته‌است.
[۱۹]
همین امور، احوال وی را از صوفیان متمایز و نزدیک به ویژگی‌های اهل فتوت، ازجمله سخاوت و مهمان‌نوازی، می‌گرداند.
۳ - درگذشت
[ویرایش]ظاهراً قصّاب در آمل در اواخر قرن چهارم درگذشته‌است
[۲۰]
[۲۱]
و آرامگاه او نیز لااقل تا زمان ابن اسفندیار، مؤلف تاریخ طبرستان،
[۲۲]
در این شهر وجود داشته‌است. احتمال داده شده که مقبرۀ قصّاب امروزه در روستای سُوتِه کَلا در نزدیکی آمل باشد. این مقبره به امامزاده عبّاس معروف است.
[۲۳]
۴ - شاگردان
شماری از بزرگان عرفان خراسان از شاگردان قصّاب آملی بوده‌اند، از جمله ابوسعید ابوالخیر
[۲۴]
[۲۵]
[۲۶]
که قصّاب را «بقیّتِ مشایخِ» سَلف و «شیخ مطلق» می‌دانست
[۲۷]
و ابوعلی زرگر که خود از پیران خواجه عبدالله انصاری بود.
[۲۸]
برخی ابوالحسن خرقانی را – که احتمالاً مدت کوتاهی در خانقاه قصّاب در آمل رفت‌وآمد داشته‌است
[۲۹]
[۳۰]
– جانشین و وارث معنوی قصّاب دانسته‌اند.
[۳۱]
[۳۲]
[۳۳]
[۳۴]
۵ - سفارشات
از قصّاب سخنان و حکایات اندکی باقی‌مانده‌است که اغلب آن‌ها سفارش به نفی هستی خود و اثبات هستی حق هستند.
[۳۵]
[۳۶]
[۳۷]
از نظر قصّاب انسان نمی‌تواند به شناخت ذات خدا نایل شود، زیرا ادعای شناخت حق به معنای اثبات خود (شناسنده) در کنار ذات حق (شناخته‌شده) بوده و این شرک است. بنابراین، تا وقتی نیستی ِ « من » بر جوینده آشکار نشود هستی ِ حق کشف نمی‌گردد و این امر نیز تنها به فضل خدا صورت می‌گیرد. او به ابوسعید ابوالخیر توصیه کرده بود که اگر از تو بپرسند خدا را می‌شناسی نگو که می‌شناسم زیرا این شر است و نگو که نمی‌شناسم که اثبات کفر است، ولی بگو که عرفنا الله ذاته بفضله.
[۳۸]
[۳۹]
۶ - شطحیات
قصّاب همچنین سخنانی شطح گونه شبیه به سخنان بایزید بسطامی دارد
[۴۰]
[۴۱]
و مانند حلاج در دفاع از ابلیس سخن گفته‌است. او برای ابلیس مقامی فوق همۀ عالمیان قائل است و ابلیس را کشتۀ خدا دانسته و گفته‌است: «جوانمردی نبود کشتۀ خداوند خویش را سنگ انداختن».
[۴۲]
۷ - منابع
(۱) ابن اسفندیار، تاریخ طبرستان، چاپ عباس اقبال، تهران (۱۳۲۰).
(۲) عبداللّه بن محمد انصاری، طبقات الصوفیه، چاپ محمد سرور مولایی، تهران ۱۳۶۲ش.
(۳) عبدالرحمان بن احمد جامی، نفحات‌الانس من حضرات القدس، چاپ محمود عابدی، تهران ۱۳۸۶ش.
(۴) ابوالحسن خرقانی، نوشته بر دریا، از میراث عرفانی ابوالحسن خرقانی: منتخب نور‌العلوم، چاپ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران ۱۳۸۴ش.
(۵) شهاب‌الدین یحیی سهروردی، مجموعه مصنّفات شیخ اشراق، چاپ هانری کربن، تهران ۱۳۸۰ش.
(۶) محمد بن علی سهلگی، النور (دفتر روشنایی)، ترجمۀ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران ۱۳۸۴.
(۷) محمد بن ابراهیم عطار، تذکرة‌الاولیاء، چاپ محمد استعلامی، تهران ۱۳۷۸ش.
(۸) احمد بن محمد علاءالدولة سمنانی، مصنّفات فارسی، چاپ نجیب مایل‌هروی، تهران ۱۳۶۹ش.
(۹) مصطفی گرجی، الشیخ ابی سعید، چاپ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران ۱۳۶۶ش.
(۱۰) محمدمعصوم شیرازی، طرائق الحقائق، چاپ محمدجعفر محجوب، تهران ۱۳۳۹ـ ۱۳۴۵ش.
(۱۱) محمدعلی مدرس، ریحانةالادب، تهران ۱۳۴۹ش.
(۱۲) مُطاق مشایخ شیخ ابوالعباس قصّاب آملی، تهران ۱۳۸۸ش.
(۱۳) محمد بن منوّر، اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، چاپ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران ۱۳۶۶ش.
(۱۴) احمد بن محمد میبدی، کشف‌الاسرار و عدة‌الابرار، چاپ علی‌اصغر حکمت، تهران ۱۳۶۱ش.
(۱۵) نامه دانشوران ناصری، در شرح حال ششصد تن از دانشمندان نامی، نوشتۀ جمعی از فضلاء و دانشمندان دوره قاجار، قم (تاریخ مقدمه: ۱۳۷۹ق-۱۳۳۸).
(۱۶) علی بن عثمان هجویری، کشف‌المحجوب، چاپ محمود عابدی، تهران۱۳۸۳ش.
۸ - پانویس
۱.↑ عبداللّه بن محمد انصاری، طبقات الصوفیه، ج۱، ص۳۷۲، چاپ محمد سرور مولایی، تهران ۱۳۶۲ش.
۲.↑ شهاب‌الدین یحیی سهروردی، مجموعه مصنّفات شیخ اشراق، ج۱، ص۵۰۳، چاپ هانری کربن، تهران ۱۳۸۰ش.
۳.↑ محمد بن علی سهلگی، النور (دفتر روشنایی)، ج۱، ص۲۴۶، ترجمۀ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران ۱۳۸۴.
۴.↑ عبدالرحمان بن احمد جامی، نفحات‌الانس من حضرات القدس، ج۱، ص۲۹۳، چاپ محمود عابدی، تهران ۱۳۸۶ش.
۵.↑ ، عبدالرحمان بن احمد جامی، ج۱، ص۳۴۹و۲۸۲، نفحات‌الانس من حضرات القدس، چاپ محمود عابدی، تهران ۱۳۸۶ش.
۶.↑ محمد بن منوّر، اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، ج۱، ص۴۴ـ۴۵، چاپ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران ۱۳۶۶ش.
۷.↑ نامه دانشوران ناصری، در شرح حال ششصد تن از دانشمندان نامی، ج۵، ص۱۸۹، نوشتۀ جمعی از فضلاء و دانشمندان دوره قاجار، قم (تاریخ مقدمه: ۱۳۷۹ق-۱۳۳۸).
۸.↑ محمد بن منوّر، اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، ج۱، ص۴۹، چاپ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران ۱۳۶۶ش.
۹.↑ عبدالرحمان بن احمد جامی، نفحات‌الانس من حضرات القدس، ج۱، ص۲۹۲، چاپ محمود عابدی، تهران ۱۳۸۶ش.
۱۰.↑ محمدمعصوم شیرازی، طرائق الحقائق، ج۲، ص۳۵۲-۳۶۴، چاپ محمدجعفر محجوب، تهران ۱۳۳۹ـ ۱۳۴۵ش.
۱۱.↑ عبداللّه بن محمد انصاری، طبقات الصوفیه، ج۱، ص۳۷۲، چاپ محمد سرور مولایی، تهران ۱۳۶۲ش.
۱۲.↑ محمد بن ابراهیم عطار، تذکرة‌الاولیاء، ج۱، ص۶۴۱، چاپ محمد استعلامی، تهران ۱۳۷۸ش.
۱۳.↑ محمد بن علی سهلگی، النور (دفتر روشنایی)، ج۱، ص۱۹۶، ترجمۀ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران ۱۳۸۴.
۱۴.↑ عبداللّه بن محمد انصاری، طبقات الصوفیه، ج۱، ص۶۰۲، چاپ محمد سرور مولایی، تهران ۱۳۶۲ش.
۱۵.↑ عبداللّه بن محمد انصاری، طبقات الصوفیه، ج۱، ص۶۰۸، چاپ محمد سرور مولایی، تهران ۱۳۶۲ش.
۱۶.↑ محمد بن ابراهیم عطار، تذکرة‌الاولیاء، ج۱، ص۶۴۴، چاپ محمد استعلامی، تهران ۱۳۷۸ش.
۱۷.↑ محمد بن ابراهیم عطار، تذکرة‌الاولیاء، ج۱، ص۶۴۲، چاپ محمد استعلامی، تهران ۱۳۷۸ش.
۱۸.↑ عبداللّه بن محمد انصاری، طبقات الصوفیه، ج۱، ص۳۷۲، چاپ محمد سرور مولایی، تهران ۱۳۶۲ش.
۱۹.↑ محمد بن ابراهیم عطار، تذکرة‌الاولیاء، چاپ محمد استعلامی، تهران ۱۳۷۸ش.
۲۰.↑ محمد بن منوّر، اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، ج۱، ص۴۹، چاپ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران ۱۳۶۶ش.
۲۱.↑ محمدعلی مدرس، ریحانةالادب، ج۴، ص۴۶۲، تهران ۱۳۴۹ش.
۲۲.↑ ابن اسفندیار، تاریخ طبرستان، ج۱، ص۱۳۱، چاپ عباس اقبال، تهران (۱۳۲۰).
۲۳.↑ مصطفی گرجی، الشیخ ابی سعید، ج۱، ص۲۱ـ۳۰، چاپ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران ۱۳۶۶ش.
۲۴.↑ محمد بن منوّر، اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، ج۱، ص۴۴ـ۴۵، چاپ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران ۱۳۶۶ش.
۲۵.↑ محمد بن ابراهیم عطار، تذکرة‌الاولیاء، ج۱، ص۶۴۱، چاپ محمد استعلامی، تهران ۱۳۷۸ش.
۲۶.↑ احمد بن محمد علاءالدولة سمنانی، مصنّفات فارسی، ج۱، ص۳۱۴، چاپ نجیب مایل‌هروی، تهران ۱۳۶۹ش.
۲۷.↑ محمد بن منوّر، اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، ج۱، ص۳۸، چاپ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران ۱۳۶۶ش.
۲۸.↑ عبدالرحمان بن احمد جامی، نفحات‌الانس من حضرات القدس، ج۱، ص۳۴۷، چاپ محمود عابدی، تهران ۱۳۸۶ش.
۲۹.↑ محمد بن منوّر، اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، ج۱، ص۴۹ـ۵۰، چاپ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران ۱۳۶۶ش.
۳۰.↑ ابوالحسن خرقانی، نوشته بر دریا، از میراث عرفانی ابوالحسن خرقانی: منتخب نور‌العلوم، چاپ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران ۱۳۸۴ش.
۳۱.↑ عبداللّه‌بن محمد انصاری، طبقات الصوفیه، ج۱، ص۳۷۲، چاپ محمد سرور مولایی، تهران ۱۳۶۲ش.
۳۲.↑ احمدبن محمد میبدی، کشف‌الاسرار و عدة‌الابرار، ج۲، ص۵۶۳، چاپ علی‌اصغر حکمت، تهران ۱۳۶۱ش.
۳۳.↑ ابوالحسن خرقانی، نوشته بر دریا، ج۱، ص۱۲، از میراث عرفانی ابوالحسن خرقانی: منتخب نور‌العلوم، چاپ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران ۱۳۸۴ش.
۳۴.↑ ابوالحسن خرقانی، نوشته بر دریا، ج۱، ص۴۰-۴۱، از میراث عرفانی ابوالحسن خرقانی: منتخب نور‌العلوم، چاپ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران ۱۳۸۴ش.
۳۵.↑ محمد بن منوّر، اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، ج۱، ص۲۰۱، چاپ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران ۱۳۶۶ش.
۳۶.↑ محمد بن منوّر، اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، ج۱، ص۲۹۵، چاپ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران ۱۳۶۶ش.
۳۷.↑ محمد بن ابراهیم عطار، تذکرة‌الاولیاء، ج۱، ص۶۴۱ـ۶۴۳، چاپ محمد استعلامی، تهران ۱۳۷۸ش.
۳۸.↑ محمد بن منوّر، اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، ج۱، ص۵۰، چاپ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران ۱۳۶۶ش.
۳۹.↑ محبن ابراهیم عطار، تذکرة‌الاولیاء، ج۱، ص۶۴۱، چاپ محمد استعلامی، تهران ۱۳۷۸ش.
۴۰.↑ عبداللّه بن محمد انصاری، طبقات الصوفیه، ج۱، ص۳۷۳، چاپ محمد سرور مولایی، تهران ۱۳۶۲ش.
۴۱.↑ محمد بن ابراهیم عطار، تذکرة‌الاولیاء، ج۱، ص۶۴۴، چاپ محمد استعلامی، تهران ۱۳۷۸ش.
۴۲.↑ محمدبن ابراهیم عطار، تذکرة‌الاولیاء، چاپ محمد استعلامی، تهران ۱۳۷۸ش.
۹ - منبع
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «قصّاب آملی»، جلد:۱ صفحه:۷۲۳۹.
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
#پژوهش_تبارشناسی_اِدمُلّاوَند
@edmolavand ﷽
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
#آوات_قلم
http://mohsendadashpour2021.blogfa.com
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
#پژوهش_تبارشناسی_اِدمُلّاوَند
@edmolavand ﷽
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
#آوات_قلم
http://mohsendadashpour2021.blogfa.com
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
✍بقعه منتسب به شیخ ابوالعباس قصاب آملی عارف قرن چهارم است که در سال ۴۰۲ قمری از این جهان رخت بر بست و در خانقاهش او را دفن کردند.
👇
🔎شیخ ابوسعید ابی الخیر، شیخ ابوالحسن خرقانی، شیخ عمو و شیخ احمد کوفانی از شاگردان او بوده اند.
👇
🔎از شیخ قصاب چند جمله قصار به یادگار مانده است.
👇
🔎در برخی منابع ادبیات عرفانی از جمله رساله قشیریه، تذکره عطار؛ نفحات الانس، ریحانه الادب و ... از ایشان ذکری به میان آمده است.
📚منبع:
رشید محمدی لیتکوهی،کتاب لیتکوه
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
#پژوهش_تبارشناسی_اِدمُلّاوَند
@edmolavand ﷽
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
#آوات_قلم
http://mohsendadashpour2021.blogfa.com
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
📚پژوهشگر اسناد خطی، تبارشناسی و فرهنگ عامه، شاعر و سخنران، مدیر پژوهش ادملاوند و آوات قلم